نمونه دادخواست تحریر و مهر موم ترکه

پس از فوت یک عزیز، رسیدگی به اموال و بدهی های او، که در اصطلاح حقوقی ترکه نامیده می شود، یکی از دغدغه های اصلی ورثه و ذینفعان است. برای جلوگیری از حیف و میل یا تصرف غیرقانونی در اموال متوفی و اطمینان از یک صورت برداری دقیق از دارایی ها و دیون، درخواست همزمان مهر و موم و تحریر ترکه ضروری است. این اقدام قانونی، مسیری حیاتی برای حفظ حقوق تمامی وراث و ذینفعان می گشاید.

در فرایند مواجهه با فقدان یک عضو خانواده، غم و اندوه فراگیر است و در این میان، رسیدگی به امور مالی و حقوقی متوفی، اغلب به باری سنگین تبدیل می شود. اما دانستن مراحل و چارچوب های قانونی می تواند این مسیر را روشن تر و مطمئن تر سازد. در میان این مراحل، دو اقدام حقوقی به نام های مهر و موم ترکه و تحریر ترکه از اهمیت ویژه ای برخوردارند. این اقدامات نه تنها به حفظ اموال باقی مانده از متوفی کمک می کنند، بلکه تضمینی برای شفافیت و عدالت در تقسیم آن ها میان ورثه به شمار می آیند. این راهنما با هدف ارائه اطلاعات جامع و یک نمونه دادخواست کاربردی، شما را در فهم و اجرای صحیح این فرآیند حقوقی همراهی می کند.

مهر و موم ترکه: راهکاری برای حفظ اموال متوفی

تصور کنید که پس از درگذشت یک فرد، اموال او بدون هیچ گونه حفاظتی رها شده اند یا این نگرانی وجود دارد که برخی افراد پیش از تعیین تکلیف قانونی، در آن ها تصرف کنند. در چنین شرایطی، قانون راهکاری را پیش بینی کرده است که با آن می توان از این اموال حفاظت کرد. این راهکار، همان مهر و موم ترکه است.

تعریف و هدف قانونی مهر و موم ترکه

مهر و موم ترکه به معنای قرار دادن مهر و لاک بر روی اموال متوفی است تا از هرگونه دست درازی، جابجایی یا از بین رفتن آن ها جلوگیری شود. این اقدام عمدتاً جنبه حفاظتی دارد و به منزله یک عملیات قضایی فوری برای پایداری وضعیت موجود ترکه است. هدف اصلی مهر و موم، حفظ فیزیکی اموال متوفی، جلوگیری از هرگونه تصرف غیرقانونی، حیف و میل، یا آسیب رسیدن به آن ها پیش از آن است که وضعیت قانونی شان به طور کامل مشخص و تعیین تکلیف شود. ماده ۱۶۷ قانون امور حسبی صراحتاً اشخاصی را که حق درخواست مهر و موم ترکه را دارند، تعیین کرده است که به شرح مفصل در ادامه به آن پرداخته خواهد شد.

چه زمانی درخواست مهر و موم ترکه ضروری است؟

درخواست مهر و موم ترکه در شرایط خاصی که بیم از بین رفتن یا تصرف غیرمجاز در اموال متوفی می رود، اهمیت حیاتی پیدا می کند. برخی از مهم ترین این موارد عبارتند از:

• بیم حیف و میل یا تصرف غیرقانونی: اگر یکی از ورثه یا هر شخص دیگری بدون اجازه و پیش از انجام مراحل قانونی، قصد تصرف یا از بین بردن اموال را داشته باشد.
• وجود ورثه محجور یا غایب: در صورتی که میان ورثه، افراد نابالغ، دیوانه (محجور) یا کسانی که غایب و بی خبر هستند وجود داشته باشند و ولی، قیم یا نماینده قانونی نداشته باشند، برای حفظ حقوق آن ها، مهر و موم ترکه ضروری است.
• عدم توافق وراث بر سر اداره ترکه: زمانی که ورثه بر سر چگونگی اداره یا حفظ اموال متوفی به توافق نمی رسند و احتمال بروز اختلاف و مشکل وجود دارد.
• سایر موارد خاص: مانند توقیف ترکه به درخواست طلبکاران یا زمانی که اموال متوفی در محل زندگی اشخاصی غیر از ورثه قرار دارد.

تجربه نشان داده است که سرعت عمل در درخواست مهر و موم ترکه، می تواند نقش کلیدی در حفظ ارزش و سلامت اموال متوفی ایفا کند.

تحریر ترکه: صورت برداری دقیق از دارایی ها و دیون

پس از آنکه اموال متوفی از خطر حیف و میل و تصرف غیرمجاز در امان ماندند، گام بعدی در مسیر تقسیم عادلانه و قانونی، شناسایی دقیق و صورت برداری از تمامی این اموال است. این مرحله، همان تحریر ترکه نام دارد که به معنای ثبت رسمی و دقیق آنچه متوفی از خود بر جای گذاشته است.

تعریف و اهمیت قانونی تحریر ترکه

مقصود از تحریر ترکه، تعیین دقیق مقدار و اقلام ترکه و دیون متوفی است. این فرآیند، یک صورت برداری رسمی و دقیق از کلیه اموال و دارایی های منقول و غیرمنقول، مطالبات و همچنین بدهی های متوفی است که انجام آن شفافیت لازم را برای تمامی وراث، طلبکاران و سایر ذینفعان فراهم می کند. طبق ماده ۲۰۶ قانون امور حسبی، تحریر ترکه یعنی مشخص کردن دقیق دارایی ها و بدهی های متوفی.

هدف از تحریر ترکه، ایجاد یک فهرست جامع و مستند از تمامی اجزای ترکه است تا بعدها هیچ ابهام یا اختلافی در مورد وجود یا عدم وجود اموالی خاص به وجود نیاید. این صورت برداری شامل توصیف اموال، تعیین ارزش تقریبی آن ها، و ثبت تمامی دیون و طلب های متوفی است.

موارد لزوم و اجباری بودن تحریر ترکه

در برخی موارد، تحریر ترکه صرفاً یک گزینه نیست، بلکه اجباری قانونی محسوب می شود که عدم رعایت آن می تواند پیامدهای حقوقی مهمی داشته باشد. ماده ۲۰۷ قانون امور حسبی به روشنی این موارد را مشخص می کند:

• وجود ورثه محجور یا غایب: همانند مهر و موم، اگر در میان ورثه، افراد محجور (صغیر، مجنون، سفیه) یا غایب وجود داشته باشند و برای آن ها نماینده قانونی (ولی، وصی، قیم یا امین) تعیین نشده باشد، تحریر ترکه برای حفظ حقوق این افراد الزامی است.
• عدم قبول یا رد ترکه توسط برخی ورثه: در صورتی که بعضی از ورثه، ترکه را قبول نکنند یا در مورد قبول یا رد آن سکوت کرده باشند، تحریر ترکه برای روشن شدن وضعیت دارایی ها و بدهی ها الزامی است تا تکلیف آن ها مشخص شود.
• اموال متوفی در خارج از کشور: اگر قسمتی از اموال متوفی در خارج از کشور باشد، برای مدیریت و انتقال قانونی آن ها، تحریر ترکه داخلی مبنای کار قرار می گیرد.
• درخواست طلبکاران: در مواردی که طلبکاران متوفی برای وصول طلب خود، نیاز به تعیین دقیق دارایی های او داشته باشند، می توانند درخواست تحریر ترکه را مطرح کنند.

تحریر ترکه نه تنها یک گام قانونی، بلکه یک ضرورت اخلاقی برای اطمینان از عدالت در تقسیم ارث و رعایت حقوق همه افراد مرتبط با ترکه است.

تفاوت های کلیدی و ضرورت درخواست همزمان مهر و موم و تحریر ترکه

بسیاری از افراد، مفاهیم مهر و موم و تحریر ترکه را با یکدیگر اشتباه می گیرند یا تفاوت های آن ها را به درستی درک نمی کنند. اما این دو اقدام، هرچند مکمل یکدیگرند، اهداف و ماهیت متفاوتی دارند که شناخت آن ها برای انجام صحیح امور ترکه ضروری است.

تفاوت ماهوی و اجرایی مهر و موم و تحریر ترکه

می توان تفاوت اصلی این دو را در یک جمله خلاصه کرد: مهر و موم، اقدامی برای حفظ فیزیکی ترکه است، در حالی که تحریر ترکه، عملی برای صورت برداری و شناسایی دقیق آن. در ادامه به جزئیات این تفاوت ها می پردازیم:

• هدف:
  • مهر و موم: هدف اصلی حفاظت از اموال متوفی در برابر دست درازی، سرقت یا حیف و میل است. این کار جنبه پیشگیرانه و فیزیکی دارد.
  • تحریر ترکه: هدف اصلی، تهیه فهرستی جامع و دقیق از تمامی دارایی ها (منقول و غیرمنقول، مطالبات) و بدهی های متوفی است. این کار جنبه شناسایی و مستندسازی دارد.
• ماهیت عمل:
  • مهر و موم: به معنای قرار دادن پلمپ و لاک بر روی صندوق ها، کمدها، درب اتاق ها یا هر محلی که اموال متوفی در آن نگهداری می شود، است تا دسترسی به آن ها محدود یا غیرممکن شود.
  • تحریر ترکه: شامل حضور قاضی یا نماینده او، ورثه، نمایندگان قانونی، و در صورت لزوم کارشناسان، برای بررسی، ثبت و ارزیابی اموال است. این عملیات با تنظیم صورت مجلس دقیق همراه است.
• زمان اجرا:
  • مهر و موم: معمولاً به صورت فوری و در اولین فرصت پس از فوت و در صورت احساس خطر حیف و میل، انجام می شود.
  • تحریر ترکه: نیاز به زمان بندی و اعلام عمومی دارد (از طریق آگهی در روزنامه) تا تمامی ذینفعان از زمان و مکان صورت برداری مطلع شوند و در صورت تمایل حضور یابند.

چرایی درخواست همزمان: ترتیب منطقی حفظ و شناسایی

با وجود تفاوت های ذکر شده، اغلب ورثه و ذینفعان درخواست مهر و موم و تحریر ترکه را به صورت همزمان مطرح می کنند. این امر نه تنها منطقی، بلکه بسیار کارآمد است:

1. اولویت حفظ بر شناسایی: طبیعی است که ابتدا باید از اموال متوفی حفاظت کرد تا از بین نروند و سپس به صورت برداری و شناسایی دقیق آن ها پرداخت. درخواست همزمان این توالی منطقی را تضمین می کند.
2. پوشش کامل نیازها: با درخواست همزمان، هم از خطر حیف و میل و تصرف غیرقانونی جلوگیری می شود (توسط مهر و موم) و هم یک فهرست دقیق و مستند از اموال و دیون تهیه می شود (توسط تحریر ترکه).
3. صرفه جویی در زمان و هزینه: طرح یک دادخواست واحد برای هر دو خواسته، می تواند فرآیند دادرسی را تسریع بخشیده و از تحمیل هزینه های اضافی بابت طرح دو دعوای جداگانه جلوگیری کند.
4. تضمین حقوق ورثه و طلبکاران: این رویکرد جامع، به تمامی ذینفعان اطمینان می دهد که حقوقشان به طور کامل محفوظ مانده و هیچ بخشی از ترکه از قلم نمی افتد یا به صورت غیرقانونی مورد سوءاستفاده قرار نمی گیرد.

درخواست همزمان مهر و موم و تحریر ترکه، یک استراتژی هوشمندانه و حقوقی برای تضمین سلامت و شفافیت در امور مربوط به ارث است.

چه کسانی حق درخواست مهر و موم و تحریر ترکه را دارند؟

یکی از سؤالات اساسی در زمینه امور ترکه، این است که چه اشخاصی از نظر قانونی مجاز به درخواست مهر و موم و تحریر ترکه هستند. قانون امور حسبی در مواد ۱۶۷ و ۲۰۷ به صراحت این افراد را مشخص کرده است تا دایره ذینفعان و اشخاص مجاز، روشن و مشخص باشد.

در یک پرونده وراثتی، معمولاً چندین نفر دارای منافع حقوقی هستند و هر یک از آن ها می تواند بر اساس شرایط خود، درخواست های مرتبط با ترکه را مطرح کند. شناخت این افراد به شما کمک می کند تا بدانید در چه جایگاهی قرار دارید و چه حقوقی می توانید اعمال کنید:

• ورثه یا نماینده قانونی آن ها:
  • ورثه: طبیعتاً اولین و اصلی ترین اشخاصی که حق درخواست دارند، خود ورثه متوفی هستند، زیرا منافع مستقیم در ترکه دارند. این ورثه می توانند شامل همسر، فرزندان، پدر و مادر، نوادگان، خواهر و برادر و سایر خویشاوندان طبقات ارث باشند.
  • نماینده قانونی ورثه: در صورتی که ورثه خود قادر به پیگیری امور نباشند (مثلاً به دلیل صغیر بودن، جنون یا غیبت)، نماینده قانونی آن ها می تواند این درخواست را مطرح کند. این نمایندگان شامل ولی (پدر یا جد پدری برای صغار)، وصی (کسی که متوفی او را برای اداره اموال ورثه تعیین کرده است)، یا قیم (کسی که دادگاه برای اداره امور محجورین تعیین می کند) می باشند.
  • وکیل: در صورت اعطای وکالت از سوی ورثه یا نماینده قانونی آن ها، وکیل نیز می تواند از جانب موکل خود، دادخواست مهر و موم و تحریر ترکه را تقدیم کند.
• وصی متوفی:

  وصی کسی است که متوفی او را برای اداره اموال خود پس از فوت تعیین کرده است. وصی به دلیل مسئولیتی که بر عهده دارد و برای اجرای صحیح وصایای متوفی، حق درخواست مهر و موم و تحریر ترکه را داراست.

• امین غایب و قیم محجور:

  همانطور که قبلاً اشاره شد، در صورت وجود ورثه غایب که نماینده ای برای اداره اموال خود ندارد، دادگاه برای او امین تعیین می کند. همچنین برای ورثه محجور که ولی یا وصی ندارند، قیم تعیین می شود. امین و قیم برای حفظ حقوق این اشخاص، حق درخواست مهر و موم و تحریر ترکه را خواهند داشت.

• طلبکاران متوفی:

  در شرایط خاص و با اثبات طلب خود، طلبکاران نیز می توانند درخواست مهر و موم و تحریر ترکه را مطرح کنند. این اقدام به منظور شناسایی و حفظ اموال متوفی است تا بتوانند طلب خود را از آن محل وصول کنند. البته، حق طلبکاران معمولاً پس از اثبات طلب و با اجازه دادگاه قابل اعمال است.

• سایر اشخاص ذینفع:

  هر شخصی که به نحوی منافع حقوقی در ترکه متوفی داشته باشد، می تواند با اثبات ذینفع بودن خود، این درخواست ها را مطرح کند. به عنوان مثال، موصی له (کسی که متوفی قسمتی از اموال خود را برای او وصیت کرده است) یا کسی که ادعای مالکیت بر بخشی از ترکه را دارد.

درک صحیح این تقسیم بندی به تمامی ذینفعان کمک می کند تا با آگاهی از حقوق خود، در زمان مناسب و از طریق مرجع صحیح، اقدامات لازم را انجام دهند.

مراجع صالح برای رسیدگی به دادخواست مهر و موم و تحریر ترکه

تعیین مرجع قضایی صالح برای رسیدگی به امور ترکه، از جمله دادخواست مهر و موم و تحریر ترکه، گام مهمی در مسیر پیگیری حقوقی است. این مراجع بر اساس نوع پرونده و ارزش ترکه، متفاوت خواهند بود.

صلاحیت شورای حل اختلاف

شورای حل اختلاف در ایران، صلاحیت رسیدگی به بخش قابل توجهی از دعاوی حقوقی، از جمله برخی امور حسبی را دارد. در مورد مهر و موم و تحریر ترکه، صلاحیت شوراها عموماً تابع نصاب های قانونی و قواعد مربوط به محل اقامت متوفی است. بر اساس قوانین جاری، شورای حل اختلاف در موارد زیر صلاحیت رسیدگی به دادخواست مهر و موم و تحریر ترکه را دارد:

• در صورتی که ارزش ترکه متوفی کمتر از نصاب تعیین شده توسط قانون باشد (این نصاب ها ممکن است با تغییرات قانونی دستخوش تغییر شوند).
• در صورتی که محل آخرین اقامتگاه متوفی در حوزه قضایی آن شورا باشد.

اهمیت صلاحیت شورای حل اختلاف در این است که فرآیند رسیدگی در آن معمولاً سریع تر و کم هزینه تر از دادگاه های عمومی است، به خصوص برای پرونده های با ارزش مالی کمتر.

صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی

در مواردی که شرایط رسیدگی در شورای حل اختلاف فراهم نباشد یا پیچیدگی های حقوقی خاصی در پرونده وجود داشته باشد، صلاحیت رسیدگی به دادگاه عمومی حقوقی تعلق می گیرد. این موارد شامل:

• اگر ارزش ترکه بیش از نصاب تعیین شده برای شورای حل اختلاف باشد.
• در مواردی که اختلاف جدی و پیچیده ای بین ورثه یا سایر ذینفعان بر سر اموال متوفی وجود داشته باشد و حل و فصل آن نیازمند رسیدگی دقیق تر و صدور حکم قضایی باشد.
• در مواردی که دعاوی مرتبط دیگری نیز مطرح شده باشد که در صلاحیت دادگاه عمومی است و تجمیع پرونده ها در یک مرجع، منطقی تر به نظر برسد.
• مواردی که شورای حل اختلاف به دلیل عدم صلاحیت یا پیچیدگی پرونده، آن را به دادگاه عمومی ارجاع دهد.

انتخاب مرجع صحیح، از اتلاف وقت و انرژی جلوگیری کرده و به روند قانونی پرونده سرعت می بخشد. بنابراین، قبل از تقدیم دادخواست، مشاوره با یک وکیل متخصص برای تعیین مرجع صالح بسیار توصیه می شود.

مدارک و مستندات لازم برای تنظیم و تقدیم دادخواست

برای تنظیم و تقدیم یک دادخواست کامل و بی نقص برای درخواست مهر و موم و تحریر ترکه، جمع آوری مدارک و مستندات لازم، از اهمیت بالایی برخوردار است. بدون این مدارک، دادخواست شما ممکن است با نقص مواجه شده و فرآیند دادرسی به تأخیر بیفتد.

در این بخش به شما لیستی از مدارک ضروری را ارائه می دهیم که باید قبل از مراجعه به دفاتر خدمات قضایی یا وکیل، آن ها را آماده کنید:

1. کپی مصدق گواهی فوت متوفی: این مدرک اصلی ترین سند برای اثبات فوت شخص و آغاز فرآیند وراثت است.
2. کپی مصدق گواهی انحصار وراثت: این گواهی به عنوان یک پیش نیاز اصلی، مهم ترین مدرک برای اثبات وراثت و تعیین ورثه قانونی است. شما باید شماره، تاریخ صدور، و مرجع صادرکننده این گواهی را در دادخواست خود ذکر کنید. بدون این گواهی، اقدام برای مهر و موم و تحریر ترکه معمولاً ممکن نیست، زیرا ابتدا باید ورثه متوفی به طور رسمی مشخص شوند.
3. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان: برای احراز هویت درخواست کننده و اطمینان از اهلیت قانونی او، ارائه مدارک شناسایی معتبر الزامی است.
4. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی خواندگان (در صورت اطلاع): اگر از مشخصات کامل سایر ورثه (خواندگان) اطلاع دارید، ارائه کپی مدارک شناسایی آن ها به دادگاه کمک می کند تا روند ابلاغ و رسیدگی سریع تر انجام شود.
5. وکالتنامه وکیل (در صورت وجود وکیل): اگر از طریق وکیل اقدام می کنید، ارائه وکالتنامه معتبر با رعایت تمامی تشریفات قانونی، ضروری است.
6. لیست (تقریبی) از اموال و دارایی های متوفی و بدهی ها:

   اگرچه تحریر ترکه به معنای صورت برداری دقیق است، اما در زمان تقدیم دادخواست، باید یک لیست تقریبی از اموال منقول (مانند خودرو، موجودی حساب بانکی، سهام، اشیای قیمتی) و غیرمنقول (مانند ملک، زمین) متوفی و همچنین بدهی های احتمالی او (مانند وام ها، قبوض، مهریه) را ارائه دهید. این لیست به دادگاه در درک وسعت ترکه و اهمیت موضوع کمک می کند.

7. سایر اسناد مرتبط با ترکه: هرگونه سند مالکیت املاک، مدارک حساب های بانکی، فیش های سپرده گذاری، قراردادها، اسناد خودرو، و هر مدرک دیگری که می تواند به شناسایی و صورت برداری دقیق تر از ترکه کمک کند، باید ضمیمه دادخواست شود.

جمع آوری دقیق و ارائه منظم این مدارک نه تنها به تسریع فرآیند کمک می کند، بلکه نشان دهنده جدیت و آگاهی شما از روند قانونی است.

نمونه دادخواست تحریر و مهر و موم ترکه متوفی (جامع و کاربردی)

در این بخش، یک نمونه دادخواست جامع و کاربردی برای درخواست همزمان مهر و موم و تحریر ترکه متوفی ارائه می شود. این نمونه می تواند به عنوان یک الگو برای تنظیم دادخواست شما مورد استفاده قرار گیرد، با این تذکر که لازم است اطلاعات خاص هر پرونده در آن جایگذاری شود.

الف) مشخصات ظاهری دادخواست

در ابتدا، مشخصات خواهان (درخواست کننده)، خواندگان (سایر ورثه یا ذینفعان) و در صورت وجود، وکیل، باید به دقت ثبت شود. این بخش شامل اطلاعات هویتی و آدرس آن هاست.

• خواهان:
  • نام: [نام خواهان]
  • نام خانوادگی: [نام خانوادگی خواهان]
  • کد ملی: [کد ملی خواهان]
  • آدرس: [آدرس کامل خواهان]
  • نسبت با متوفی: [مثال: فرزند / همسر / پدر]
• خواندگان:

  لازم است مشخصات تمامی وراث دیگر به عنوان خوانده درج شود. اگر تعداد زیاد است، می توان به صورت لیست آن ها را آورد.

  • نام: [نام خوانده ۱]
  • نام خانوادگی: [نام خانوادگی خوانده ۱]
  • کد ملی: [کد ملی خوانده ۱]
  • آدرس: [آدرس کامل خوانده ۱]
  • نسبت با متوفی: [مثال: فرزند / همسر / خواهر]
  • (تکرار برای هر یک از خواندگان)
• وکیل: (در صورت وجود وکیل)
  • نام: [نام وکیل]
  • نام خانوادگی: [نام خانوادگی وکیل]
  • کد ملی: [کد ملی وکیل]
  • آدرس: [آدرس کامل دفتر وکیل]
• خواسته:

  درخواست صدور قرار مهر و موم و تحریر ترکه متوفی به انضمام کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل و سایر هزینه های قانونی).

• دلایل و منضمات دادخواست:

  در این بخش، لیست دقیقی از تمامی مدارکی که در بند مدارک و مستندات لازم ذکر شد، باید قید شود.

  1. کپی مصدق گواهی فوت متوفی.
  2. کپی مصدق گواهی انحصار وراثت به شماره [شماره گواهی] مورخ [تاریخ گواهی] صادره از شعبه [شماره شعبه] مجتمع [نام مجتمع قضایی].
  3. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان.
  4. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی خواندگان (در صورت اطلاع).
  5. وکالتنامه وکیل به شماره [شماره وکالتنامه] (در صورت وجود وکیل).
  6. لیست تقریبی از اموال و دارایی های متوفی و بدهی های وی (شامل [مثال: یک دستگاه آپارتمان در تهران، حساب بانکی در بانک ملی، خودرو سمند و…]).
  7. سایر اسناد مرتبط با ترکه (مثال: سند مالکیت ملک، مدارک حساب بانکی و…).

ب) متن شرح دادخواست

این بخش، قسمت اصلی دادخواست است که در آن دلایل و مستندات قانونی برای درخواست شما به تفصیل بیان می شود. لحن نگارش باید رسمی و مستدل باشد.

«ریاست محترم شورای حل اختلاف / دادگاه عمومی حقوقی [نام شهرستان]»

«با سلام و عرض ادب»

«احتراماً به استحضار می رساند که شادروان [نام کامل متوفی] فرزند [نام پدر متوفی]، مورث قانونی اینجانب [نام خواهان] و خواندگان محترم، در تاریخ [تاریخ فوت] در اقامتگاه دائمی خود در [محل فوت] دار فانی را وداع گفته اند.»

«برابر گواهی انحصار وراثت شماره [شماره گواهی] مورخ [تاریخ گواهی] صادره از شعبه [شماره شعبه] مجتمع [نام مجتمع قضایی]، اینجانب و خواندگان محترم ورثه حین الفوت متوفی می باشیم که کپی مصدق گواهی مذکور به پیوست تقدیم می گردد.»

«نظر به اینکه [ذکر دلایل متقن برای درخواست: به عنوان مثال، وجود بیم جدی حیف و میل و تصرف در اموال قبل از تعیین تکلیف قطعی و قانونی، وجود ورثه محجور یا غایب که نیاز به حفظ حقوق آن هاست، یا عدم توافق وراث بر سر نحوه اداره ترکه و…] و به منظور حفظ و حراست از ماترک بجای مانده از متوفی (مهر و موم) و همچنین صورت برداری دقیق از کلیه دارایی ها و دیون ایشان (تحریر ترکه) که برای احقاق حقوق تمامی ذینفعان ضروری است، فلذا مستنداً به مواد ۱۶۷، ۱۷۵، ۲۰۶، ۲۰۷، ۳۰۰ و ۳۰۷ از قانون امور حسبی، صدور قرار مهر و موم ترکه و سپس تحریر و صورت برداری کامل ماترک متوفی از محضر محترم دادگاه / شورا مورد استدعاست.»

«همچنین، با عنایت به اینکه طرح این دعوا به منظور حفظ حقوق قانونی ورثه و شفاف سازی امور مالی متوفی است، درخواست رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت خواندگان به پرداخت کلیه خسارات دادرسی شامل هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورتی که پرونده نیاز به وکیل داشته باشد) مورد تقاضاست.»

«با تجدید احترام»

«[نام و امضای خواهان / وکیل]»

مستندات قانونی کلیدی مهر و موم و تحریر ترکه (با توضیح مختصر و کاربردی)

شناخت مواد قانونی مرتبط با مهر و موم و تحریر ترکه، نه تنها به ورثه و ذینفعان کمک می کند تا از حقوق خود آگاه باشند، بلکه به آن ها یاری می رساند تا با دیدی بازتر، روند حقوقی را طی کنند. در ادامه به برخی از مهم ترین مواد قانون امور حسبی در این خصوص اشاره می شود.

مواد مربوط به مهر و موم ترکه

ماده ۱۶۷ قانون امور حسبی: این ماده اشخاصی را که حق درخواست مهر و موم ترکه را دارند، مشخص می کند که شامل ورثه یا نماینده قانونی آن ها، موصی له، طلبکاران (در شرایط خاص)، امین غایب، قیم محجور، و وصی متوفی است. این ماده در واقع ستون فقرات تعیین ذینفعان برای این اقدام حفاظتی است.

ماده ۱۷۲ قانون امور حسبی: تأکید می کند که در صورت وجود ورثه محجور که ولی، وصی یا قیم نداشته باشند، دادرس موظف است پس از مهر و موم، مراتب را به دادستان اطلاع دهد تا برای تعیین قیم اقدام شود. این ماده اهمیت حفظ حقوق افراد محجور را برجسته می سازد.

ماده ۱۷۳ قانون امور حسبی: مشابه ماده ۱۷۲، برای ورثه غایب که نماینده قانونی ندارند، پیش بینی های لازم را انجام می دهد. دادرس باید در صورت معلوم بودن محل غایب، او را مطلع کند و در صورت نامعلوم بودن، مراتب را به دادستان گزارش دهد تا برای تعیین امین اقدام شود.

ماده ۱۹۲ قانون امور حسبی: این ماده به ترتیب زمانی مهر و موم و تحریر ترکه می پردازد و بیان می دارد که «بعد از تحریر ترکه درخواست مهر و موم پذیرفته نمی شود و اگر در اثناء تحریر ترکه درخواست مهر و موم بشود فقط آن مقداری که تحریر نشده است مهر و موم می گردد». این ماده نشان دهنده اولویت منطقی مهر و موم بر تحریر است. البته نظریه مشورتی قوه قضائیه در خصوص این ماده، امکان صدور همزمان قرارهای مهر و موم و تحریر ترکه را تأیید کرده است، با این شرط که اجرای مهر و موم باید پیش از اجرای تحریر ترکه باشد، زیرا هدف از مهر و موم، حفظ ترکه تا زمان صورت برداری است.

مواد مربوط به تحریر ترکه

ماده ۲۰۶ قانون امور حسبی: تعریف تحریر ترکه را ارائه می دهد و آن را «تعیین مقدار ترکه و دیون متوفی» می داند. این تعریف پایه و اساس هرگونه اقدام در زمینه صورت برداری ترکه است.

ماده ۲۰۷ قانون امور حسبی: اشخاص حق درخواست کننده تحریر ترکه را مشخص می کند که مشابه مهر و موم، شامل ورثه یا نماینده قانونی آن ها، و وصی برای اداره اموال است.

ماده ۲۱۰ قانون امور حسبی: به فاصله زمانی بین صدور قرار تحریر ترکه و اجرای آن اشاره دارد. این فاصله نباید کمتر از یک ماه و بیش از سه ماه از تاریخ نشر آگهی باشد. این بازه زمانی به ذینفعان فرصت می دهد تا از عملیات تحریر ترکه مطلع شده و در آن شرکت کنند.

ماده ۲۱۳ قانون امور حسبی: مندرجات صورت برداری ترکه را تشریح می کند. این صورت باید شامل توصیف اموال منقول و غیرمنقول، ذکر مطالبات، بدهی ها، و مشخصات اسناد مرتبط با ترکه باشد. این ماده جزئیات چگونگی تهیه لیست دقیق اموال را بیان می کند.

ماده ۲۱۹ قانون امور حسبی: یکی از نکات مهم و کاربردی این قانون است که بیان می دارد «عملیات اجرایی راجع به بدهی متوفی در صورت تحریر ترکه معلق می ماند.» به این معنا که پس از شروع فرآیند تحریر ترکه، هیچ طلبکاری نمی تواند رأساً اقدام به توقیف اموال متوفی کند تا تکلیف کلیه دیون و دارایی ها مشخص شود. نظریه مشورتی قوه قضائیه در این خصوص نیز تأکید دارد که توقیف ماترک جزئی از عملیات اجرایی است و در مدت تحریر ترکه امکان توقیف وجود ندارد، اما پس از خاتمه تحریر، توقیف ماترک مطابق قانون اجرای احکام مدنی امکان پذیر خواهد بود.

نکات مهم و توصیه های حقوقی پیش از تقدیم دادخواست

پیش از آنکه تصمیم به تقدیم دادخواست مهر و موم و تحریر ترکه بگیرید، آگاهی از چند نکته کلیدی می تواند راهگشا باشد و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند. این توصیه ها، حاصل تجربه و دانش حقوقی است که می تواند مسیر را برای شما هموارتر سازد.

لزوم مشاوره با وکیل متخصص

پرونده های مربوط به ترکه، اغلب دارای پیچیدگی های خاص خود هستند. مسائل مالی، وجود اختلافات احتمالی بین ورثه، وجود محجورین یا غایبین، و تفسیر مواد قانونی، همگی عواملی هستند که می توانند روند را دشوار سازند. مشاوره با یک وکیل متخصص در امور ارث و ترکه، نه تنها به شما در تنظیم صحیح دادخواست و جمع آوری مدارک کمک می کند، بلکه می تواند در تشخیص مرجع صالح، پیش بینی چالش ها و ارائه راهکارهای حقوقی مناسب، بسیار مؤثر باشد. تجربه یک وکیل مجرب در کنار شما، به منزله یک راهنمای مطمئن در این مسیر پرفراز و نشیب است.

اهمیت سرعت عمل

در بسیاری از موارد، خصوصاً وقتی که بیم حیف و میل، تصرف غیرمجاز یا از بین رفتن اموال متوفی می رود، سرعت در اقدام برای مهر و موم ترکه اهمیت حیاتی دارد. تأخیر در این زمینه می تواند به ضررهای جبران ناپذیری منجر شود. به محض اطلاع از فوت و مشاهده هرگونه علائم خطر، بلافاصله اقدامات قانونی را آغاز کنید. به یاد داشته باشید که زمان، فاکتور مهمی در حفظ اموال است.

هزینه های دادرسی

هر اقدام قانونی، شامل هزینه هایی است که باید پرداخت شود. دادخواست مهر و موم و تحریر ترکه نیز از این قاعده مستثنی نیست. این هزینه ها شامل:

• هزینه ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی.
• هزینه های مربوط به نشر آگهی (در صورت تحریر ترکه).
• هزینه های کارشناسی (در صورت لزوم برای ارزیابی اموال).
• حق الوکاله وکیل (در صورتی که از وکیل استفاده کنید).

این هزینه ها معمولاً از خود ترکه پرداخت می شوند یا در نهایت پس از تقسیم ترکه، از سهم وراث کسر می گردند. آگاهی از این هزینه ها پیش از اقدام، به شما کمک می کند تا برنامه ریزی مالی مناسبی داشته باشید.

امکان توافق ورثه

در صورتی که تمامی ورثه، بالغ و رشید باشند و بر سر نحوه اداره، حفظ و صورت برداری از ترکه به توافق کامل برسند، ممکن است نیازی به طرح دادخواست مهر و موم و تحریر ترکه از طریق مراجع قضایی نباشد. در این شرایط، می توانند با تنظیم یک صورت جلسه رسمی و با حضور شاهدان، اموال را صورت برداری کرده و با توافق خود، امور را پیش ببرند. با این حال، همیشه توصیه می شود که حتی در صورت توافق، مشورت با وکیل برای اطمینان از صحت و اعتبار قانونی توافق نامه انجام شود.

پس از تحریر ترکه: مراحل بعدی

فرآیند مهر و موم و تحریر ترکه، تنها گام های اولیه در مسیر طولانی تقسیم ارث هستند. پس از آنکه ترکه مهر و موم و تحریر شد و وضعیت تمامی دارایی ها و دیون مشخص گردید، نوبت به مراحل بعدی می رسد که از جمله آن ها می توان به پرداخت دیون متوفی، اجرای وصایا (در صورت وجود وصیت نامه) و در نهایت، تقسیم ترکه میان ورثه اشاره کرد. هر یک از این مراحل نیز دارای ظرایف و پیچیدگی های حقوقی خاص خود هستند که مستلزم آگاهی و دقت است.

به خاطر داشته باشید که در هر گامی از این فرآیند، اقدام آگاهانه و مستند به قانون، ضامن حفظ حقوق شما و سایر ذینفعان است.

نتیجه گیری

فرآیند رسیدگی به ترکه متوفی، یکی از حساس ترین و پیچیده ترین امور حقوقی است که پس از فقدان عزیزان، خانواده ها با آن روبرو می شوند. درخواست همزمان مهر و موم و تحریر ترکه، نه تنها راهکاری قانونی برای حفظ و صورت برداری دقیق از اموال باقی مانده است، بلکه تضمینی برای عدالت و شفافیت در تقسیم ارث به شمار می رود. این اقدامات حفاظتی و شناسایی کننده، مانع از حیف و میل، تصرف غیرمجاز و بروز اختلافات احتمالی میان ورثه می شوند.

همانطور که در این مقاله بررسی شد، درک تفاوت های مهر و موم و تحریر ترکه، آگاهی از ذینفعان مجاز برای درخواست، شناخت مراجع صالح، و تهیه دقیق مدارک، همگی اجزای کلیدی این فرآیند هستند. مواد قانونی مرتبط نیز به عنوان چراغ راه، مسیر را روشن می سازند. با این حال، با توجه به پیچیدگی های منحصر به فرد هر پرونده وراثتی، تأکید بر لزوم مشاوره با یک وکیل متخصص و مجرب، بیش از پیش ضروری به نظر می رسد. وکیل نه تنها به عنوان یک راهنمای حقوقی، بلکه به عنوان یک پشتیبان آگاه، شما را در تمامی مراحل این مسیر یاری خواهد کرد تا حقوق شما و سایر ذینفعان به بهترین شکل ممکن حفظ شود. اقدام آگاهانه و به موقع در این زمینه، آرامش و اطمینان خاطر را برای تمامی افراد درگیر به ارمغان خواهد آورد.