نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته: راهنمای جامع تنظیم و پیگیری

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته، سندی حقوقی است که دارنده سفته برای درخواست رسمی پرداخت مبلغ آن از صادرکننده یا سایر متعهدان، از طریق مراجع قضایی تنظیم و تسلیم می کند. این دادخواست گام اساسی برای بازپس گیری قانونی وجه سفته است و مسیر را برای احقاق حقوق دارنده هموار می سازد.

در دنیای معاملات و مبادلات مالی، سفته به عنوان یک سند تجاری معتبر، نقش مهمی در تضمین تعهدات ایفا می کند. این سند، تعهدی مکتوب از سوی صادرکننده برای پرداخت مبلغی معین در زمانی مشخص یا عندالمطالبه به دارنده آن است. اما گاهی اوقات، با فرا رسیدن موعد پرداخت، این تعهد به دلایل مختلفی نظیر عدم توانایی مالی یا حتی خودداری از پرداخت، محقق نمی شود. در چنین شرایطی، دارنده سفته برای وصول طلب خود، چاره ای جز مراجعه به مراجع قضایی و طی کردن مراحل قانونی ندارد. این مسیر، نیازمند آگاهی دقیق از حقوق و تکالیف، نحوه تنظیم صحیح دادخواست و شناخت مراحل پیگیری است تا بتوان با کمترین چالش، به نتیجه مطلوب دست یافت. این راهنما برای آن دسته از افراد تهیه شده است که در دست خود سفته ای دارند و قصد دارند با مسیری مطمئن و گام به گام، حقوق خود را مطالبه کنند.

آشنایی با مفاهیم کلیدی در مطالبه وجه سفته

پیش از ورود به جزئیات تنظیم دادخواست، لازم است با برخی مفاهیم بنیادین و حیاتی در حوزه سفته آشنا شویم. درک این اصطلاحات به شما کمک می کند تا تصمیم گیری های آگاهانه تری در طول فرآیند مطالبه وجه سفته داشته باشید و از مزایای قانونی موجود نهایت استفاده را ببرید.

تاریخ صدور و سررسید: تفاوت ها و اهمیت

هر سفته دارای دو تاریخ مهم است که نقش تعیین کننده ای در مراحل حقوقی ایفا می کنند: تاریخ صدور و تاریخ سررسید. تاریخ صدور، روزی است که سفته توسط متعهد امضا و صادر شده است. این تاریخ نشان دهنده زمان آغاز اعتبار حقوقی سفته است. در مقابل، تاریخ سررسید، روزی است که متعهد سفته قول داده است مبلغ آن را پرداخت کند. این تاریخ برای دارنده سفته از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ زیرا آغاز مهلت های قانونی برای انجام اقداماتی مانند واخواست و طرح دعوا، از همین تاریخ محاسبه می شود. عدم توجه به تاریخ سررسید می تواند به از دست دادن برخی از امتیازات تجاری سفته منجر شود.

واخواست سفته: برگشت زدن یک سند تجاری

واخواست سفته، اصطلاحی حقوقی است که در فرآیند وصول وجه سفته اهمیت بالایی دارد. این اقدام به منزله اعتراض رسمی دارنده سفته به عدم پرداخت وجه آن در تاریخ سررسید است و به نوعی به برگشت زدن چک شباهت دارد.

تعریف و کارکرد واخواست

واخواست، یک سند رسمی است که توسط دارنده سفته تکمیل و به دفاتر خدمات قضایی یا نماینده قانونی آنها تسلیم می شود. هدف از واخواست، اطلاع رسانی رسمی به صادرکننده سفته و سایر مسئولین (مانند ظهرنویسان و ضامنین) مبنی بر اینکه سفته در موعد مقرر پرداخت نشده است. این اقدام، به عنوان یک گام ضروری، حقوق دارنده را برای استفاده از امتیازات ویژه اسناد تجاری حفظ می کند.

مهلت قانونی ۱۰ روزه و پیامدهای عدم واخواست

یکی از مهم ترین نکات در مورد واخواست، مهلت قانونی آن است. دارنده سفته باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ سررسید سفته، اقدام به واخواست آن کند. این مهلت، یک دوره بسیار حساس است و نادیده گرفتن آن می تواند تبعات حقوقی جدی به دنبال داشته باشد. اگر سفته در این مهلت واخواست نشود، دارنده، حق رجوع به ظهرنویسان و ضامنین سفته را از دست می دهد و سفته از اعتبار یک سند تجاری برای این افراد ساقط شده و صرفاً به عنوان یک سند عادی علیه صادرکننده قابل مطالبه خواهد بود. همچنین، یکی از مهمترین مزایای واخواست که امکان درخواست تامین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی است، از بین می رود.

مراحل و هزینه واخواست: گامی مهم در حفظ حقوق

برای واخواست سفته، دارنده باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و فرم های مربوط به واخواست نامه را تکمیل کند. پس از تکمیل، این فرم ها ثبت و به صادرکننده و سایر مسئولین ابلاغ می شوند. هزینه واخواست سفته، معمولاً دو درصد از مبلغ اسمی سفته است که رقم قابل توجهی محسوب می شود. خواهان می تواند این هزینه را به عنوان بخشی از خسارات دادرسی از خوانده مطالبه کند. با این حال، پرداخت این هزینه در ابتدا بر عهده دارنده سفته است و باید به عنوان یک سرمایه گذاری برای حفظ حقوق تجاری خود در نظر گرفته شود.

مزایای حقوقی واخواست: مسئولیت تضامنی و تامین خواسته

انجام واخواست در مهلت قانونی، مزایای حقوقی قابل توجهی را برای دارنده سفته به همراه دارد. از جمله این مزایا می توان به «مسئولیت تضامنی» صادرکننده، ظهرنویسان و ضامنین اشاره کرد. این بدان معناست که دارنده می تواند برای وصول طلب خود، به هر یک از این افراد یا همه آن ها به صورت همزمان مراجعه کند. مزیت دیگر، امکان درخواست «تامین خواسته» بدون نیاز به تودیع خسارت احتمالی است. تامین خواسته به دارنده این امکان را می دهد که پیش از صدور حکم نهایی، اموال متعهد را توقیف کند و از نقل و انتقال آن ها جلوگیری به عمل آورد. این امر تضمین می کند که پس از صدور حکم، اموالی برای اجرای آن وجود داشته باشد.

تامین خواسته (توقیف اموال): اقدامی پیشگیرانه

تامین خواسته، یکی از ابزارهای حقوقی قدرتمند در دعاوی مالی است که به دارنده سفته کمک می کند تا از تضییع حقوق خود جلوگیری کند. تصور کنید در حال پیگیری مطالبه وجه سفته هستید و احتمال می دهید که متعهد، در این فاصله زمانی، اقدام به نقل و انتقال اموال خود کند. در چنین شرایطی، درخواست تامین خواسته می تواند راهگشا باشد.

با صدور قرار تامین خواسته توسط دادگاه، اموال خوانده به میزان خواسته توقیف می شوند و او دیگر قادر نخواهد بود آن ها را بفروشد یا به دیگری منتقل کند. این اقدام، تضمینی برای اجرای حکم نهایی و وصول مطالبات شماست. شرایط درخواست تامین خواسته در سفته های واخواست شده و بدون واخواست متفاوت است؛ همانطور که پیشتر اشاره شد، در سفته واخواست شده نیازی به تودیع خسارت احتمالی نیست، اما در سفته های بدون واخواست، خواهان باید مبلغی به عنوان خسارت احتمالی به صندوق دادگستری واریز کند.

خسارت تاخیر تادیه: جبران ضرر مالی

خسارت تاخیر تادیه، مبلغی است که بابت جبران ضرر ناشی از تاخیر در پرداخت دین، به دارنده سفته تعلق می گیرد. اگر متعهد سفته در تاریخ سررسید یا پس از آن، وجه سفته را پرداخت نکند، دارنده می تواند علاوه بر اصل مبلغ سفته، مطالبه خسارت تاخیر تادیه را نیز از دادگاه درخواست کند. این خسارت بر اساس شاخص نرخ تورم بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران محاسبه می شود و به نوعی جبران کننده کاهش ارزش پول در طول زمان است. این حق، به دارنده این امکان را می دهد تا علاوه بر اصل طلب، از آسیب های اقتصادی ناشی از تاخیر در پرداخت نیز محافظت شود.

مسئولیت تضامنی در سفته: زنجیره ای از تعهدات

مسئولیت تضامنی، یکی از ویژگی های مهم اسناد تجاری مانند سفته است که به دارنده آن اطمینان خاطر بیشتری می دهد. در سفته، علاوه بر صادرکننده اصلی، ظهرنویسان (افرادی که سفته را پشت نویسی کرده و به دیگری منتقل کرده اند) و ضامنین نیز در قبال پرداخت وجه سفته مسئولیت دارند. این مسئولیت، از نوع تضامنی است، به این معنا که دارنده سفته می تواند برای وصول کل مبلغ، به هر یک از این افراد، یا تمامی آن ها به صورت همزمان مراجعه کند. این ویژگی باعث می شود که شانس وصول وجه سفته برای دارنده به شکل قابل توجهی افزایش یابد، چرا که امکان رجوع به چندین نفر برای دریافت طلب خود را دارد. البته، همانطور که اشاره شد، این مسئولیت تضامنی تنها در صورت واخواست به موقع سفته برقرار خواهد بود.

مراحل گام به گام مطالبه وجه سفته از مسیر قانونی

با درک مفاهیم کلیدی، اکنون می توانیم به مراحل عملی و گام به گام مطالبه وجه سفته بپردازیم. این فرآیند، هرچند ممکن است در ابتدا پیچیده به نظر برسد، اما با آگاهی و رعایت اصول، به راحتی قابل پیگیری است.

گام اول: آماده سازی سفته و اطمینان از اعتبار آن

اولین گام، بازبینی دقیق سفته است. مطمئن شوید که سفته تمام شرایط قانونی را دارد: مبلغ آن مشخص است، تاریخ صدور و سررسید (در صورت وجود) درج شده و امضای صادرکننده در آن وجود دارد. اگر سفته شما از نوع سفید امضا یا بدون تاریخ است، باید با توجه به توافقات اولیه، آن را تکمیل کنید. مهم تر از همه، اگر سفته شما دارای تاریخ سررسید مشخصی است و قصد دارید از تمامی امتیازات تجاری آن بهره مند شوید، حتماً ظرف ۱۰ روز از سررسید، اقدام به واخواست آن نمایید. این اقدام اولیه، پایه و اساس موفقیت در مراحل بعدی است.

گام دوم: جمع آوری مدارک لازم برای دادخواست

پس از آماده سازی سفته، نوبت به جمع آوری مدارک مورد نیاز برای تنظیم دادخواست می رسد. هرگونه نقص در مدارک می تواند فرآیند دادرسی را به تاخیر اندازد. در بخش بعدی این راهنما، به طور مفصل به لیست کامل مدارک خواهیم پرداخت. با این حال، در این مرحله به خاطر داشته باشید که اصل سفته، رونوشت واخواست نامه (در صورت واخواست) و مدارک هویتی شما، از جمله مهمترین اسناد هستند. هر سند دیگری که به نحوی رابطه مالی بین شما و صادرکننده سفته را اثبات کند (مانند قرارداد یا رسید)، می تواند در پرونده شما مفید واقع شود.

گام سوم: تنظیم و ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی

با در دست داشتن مدارک کامل، اکنون زمان تنظیم دادخواست فرا رسیده است. در این مرحله، باید یکی از نمونه دادخواست های متناسب با وضعیت سفته خود (واخواست شده، بدون واخواست، سفید امضا و…) را انتخاب و بخش های مختلف آن را با دقت تکمیل کنید. اطلاعات خواهان، خوانده، خواسته (مبلغ سفته و خسارات)، دلایل و منضمات، و شرح دادخواست باید به وضوح و بدون ابهام قید شوند. پس از تکمیل دادخواست، باید آن را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به مرجع صالح (شورای حل اختلاف یا دادگاه عمومی) ارسال و ثبت کنید. هزینه دادرسی نیز در این مرحله پرداخت می شود.

گام چهارم: پیگیری دادرسی تا صدور حکم

پس از ثبت دادخواست، نوبت به پیگیری مراحل دادرسی می رسد. این شامل دریافت ابلاغیه ها، حضور در جلسات دادگاه (در صورت لزوم)، و ارائه هرگونه توضیحات یا مستندات تکمیلی به قاضی است. در طول این مدت، ممکن است خوانده (متعهد سفته) نیز دفاعیاتی را مطرح کند که باید به آن ها پاسخ دهید. حفظ آرامش و پیگیری منظم پرونده در این مرحله اهمیت بسیاری دارد. در نهایت، با بررسی مستندات و دفاعیات طرفین، دادگاه اقدام به صدور رای خواهد کرد.

گام پنجم: اجرای حکم و وصول مطالبات

اگر رای دادگاه به نفع شما صادر شود، این پایان راه نیست. اکنون باید برای اجرای حکم اقدام کنید. در این مرحله، درخواست صدور اجراییه از دادگاه مطرح می شود. اجراییه، سندی رسمی است که به خوانده ابلاغ می کند تا ظرف مهلت مقرر (معمولاً ۱۰ روز) نسبت به پرداخت مبلغ حکم اقدام کند. اگر خوانده پرداخت نکرد، می توانید درخواست شناسایی و توقیف اموال او را مطرح کنید. در این حالت، از طریق واحد اجرای احکام، اموال خوانده شناسایی و به مزایده گذاشته می شود تا وجه سفته و خسارات قانونی به شما پرداخت گردد. این آخرین گام در فرآیند طولانی و پیچیده مطالبه وجه سفته است.

مدارک ضروری برای تنظیم دادخواست مطالبه وجه سفته

برای شروع فرآیند مطالبه وجه سفته، جمع آوری دقیق و کامل مدارک، از اهمیت بالایی برخوردار است. نقص در هر یک از این مدارک می تواند روند رسیدگی را طولانی تر کند. لیست زیر، مدارک اصلی و مکمل مورد نیاز را نشان می دهد:

• اصل سفته (واخواست شده یا نشده): این مهمترین مدرک است که وجود طلب شما را اثبات می کند.
• رونوشت واخواست نامه (در صورت واخواست): اگر سفته واخواست شده است، کپی برابر اصل واخواست نامه باید ضمیمه دادخواست شود.
• مدارک شناسایی خواهان (کارت ملی و شناسنامه): برای احراز هویت شما به عنوان دارنده سفته و خواهان پرونده.
• سایر اسناد مرتبط (مانند قرارداد پایه، رسید پرداخت ها و…): هر سندی که رابطه حقوقی ایجادکننده سفته را نشان دهد یا به نحوی به دعوای شما کمک کند (مثل اثبات عدم پرداخت وجه سفته توسط خوانده)، مفید خواهد بود.
• وکالت نامه (در صورت داشتن وکیل): اگر از طریق وکیل اقدام می کنید، وکالت نامه رسمی او باید به همراه دادخواست ارائه شود.

مراجع صالح برای رسیدگی به دعوای مطالبه وجه سفته

یکی از سوالات اساسی در زمینه مطالبه وجه سفته، این است که برای رسیدگی به پرونده باید به کدام مرجع قضایی مراجعه کرد. تعیین مرجع صالح، بستگی به مبلغ سفته و شرایط خاص آن دارد.

شورای حل اختلاف: برای مبالغ کمتر

بر اساس قوانین جاری، در صورتی که مبلغ خواسته (وجه سفته) تا سقف ۲۰ میلیون تومان باشد، مرجع صالح برای رسیدگی به این دعوا، شورای حل اختلاف است. رسیدگی در شورای حل اختلاف معمولاً سریع تر و با تشریفات کمتر انجام می شود و برای مبالغ کوچک تر، راه حل مناسبی به شمار می رود.

دادگاه عمومی حقوقی: برای مبالغ بیشتر

اگر مبلغ سفته (یا مجموع سفته ها) بیش از ۲۰ میلیون تومان باشد، پرونده باید در دادگاه عمومی حقوقی مطرح و پیگیری شود. دادگاه های عمومی، با رعایت تشریفات کامل دادرسی، به این دعاوی رسیدگی می کنند و این فرآیند ممکن است زمان برتر باشد.

تعیین دادگاه صالح: کدام دادگاه را انتخاب کنیم؟

علاوه بر مبلغ، تعیین دادگاه صالح از نظر مکانی نیز اهمیت دارد. به طور کلی، دادگاه محل اقامت خوانده (متعهد سفته) یا محل انجام تعهد (محل پرداخت وجه سفته که در خود سفته قید شده است) صالح به رسیدگی است. اگر محل انجام تعهد در سفته قید نشده باشد، دادگاه محل اقامت خوانده، مرجع صالح خواهد بود. انتخاب صحیح دادگاه از ابتدا، از اتلاف وقت و سردرگمی های بعدی جلوگیری می کند.

آیا اجرای ثبت می تواند سفته را به اجرا بگذارد؟ (پاسخ منفی)

برخلاف چک که در برخی موارد از طریق اداره اجرای اسناد رسمی اداره ثبت قابل پیگیری است، سفته، سند لازم الاجرا محسوب نمی شود. این بدان معناست که امکان مطالبه وجه سفته از طریق اداره ثبت اسناد وجود ندارد. تمامی دعاوی مطالبه وجه سفته، صرفاً از طریق مراجع قضایی (شورای حل اختلاف یا دادگاه عمومی حقوقی) قابل طرح و پیگیری هستند و سفته فاقد ضمانت اجرای کیفری است. این نکته مهمی است که باید در نظر داشت تا از اتلاف وقت در مسیرهای اشتباه جلوگیری شود.

نمونه دادخواست های مطالبه وجه سفته: آشنایی با انواع دعاوی

تنظیم دادخواست، قلب فرآیند مطالبه وجه سفته است. در ادامه به انواع متداول دادخواست ها و نکات کلیدی مربوط به هر یک می پردازیم. این نمونه ها به شما کمک می کنند تا ساختار و محتوای لازم برای دادخواست خود را بشناسید.

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته واخواست شده

این نوع دادخواست، برای زمانی است که دارنده سفته در مهلت قانونی (۱۰ روز از تاریخ سررسید) اقدام به واخواست سفته کرده باشد. همانطور که پیشتر اشاره شد، واخواست کردن سفته، امتیازات حقوقی مهمی مانند مسئولیت تضامنی و امکان درخواست تامین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی را برای دارنده به ارمغان می آورد.

توضیح کامل هر بخش: خواهان، خوانده، خواسته، دلایل و منضمات، شرح دادخواست

در یک دادخواست مطالبه وجه سفته واخواست شده، بخش های زیر باید به دقت تکمیل شوند:

• خواهان: مشخصات کامل دارنده سفته (نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شغل، اقامتگاه).
• خوانده: مشخصات کامل متعهد سفته (صادرکننده، ظهرنویسان و ضامنین) که قصد مطالبه وجه را از آن ها دارید.
• خواسته: مطالبه وجه سفته به مبلغ مشخص به ریال یا تومان، به اضافه کلیه خسارات قانونی شامل خسارت تاخیر تادیه، هزینه دادرسی، هزینه واخواست، و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل). همچنین، درخواست بدواً صدور قرار تامین خواسته.
• دلایل و منضمات: رونوشت برابر اصل سفته، رونوشت برابر اصل واخواست نامه، رونوشت شناسنامه و کارت ملی خواهان، و هر سند دیگری که ادعای شما را تقویت کند.
• شرح دادخواست: در این بخش باید به صورت خلاصه و مستند به مدارک، توضیح دهید که سفته به چه مبلغ و تاریخی صادر شده، در سررسید پرداخت نشده، واخواست گردیده و اکنون شما خواهان مطالبه آن به همراه خسارات قانونی هستید. تاکید بر درخواست تامین خواسته به دلیل جلوگیری از تضییع اموال نیز باید قید شود.

نکات کلیدی برای تکمیل صحیح این دادخواست

برای تکمیل این دادخواست، به تاریخ واخواست و تطابق آن با مهلت ۱۰ روزه سررسید توجه کنید. حتماً درخواست تامین خواسته را با استناد به بند «ج» ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی ذکر نمایید، زیرا این بند مربوط به اسناد تجاری واخواست شده است که دادگاه مکلف به قبول تامین خواسته بدون اخذ خسارت احتمالی است.

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته واخواست شده

ریاست محترم دادگاه عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و عرض ادب،

به استحضار می رساند: اینجانب [نام خواهان] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [کد ملی خواهان]، به موجب یک فقره سفته به شماره [شماره خزانه داری کل سفته] به مبلغ [مبلغ سفته به حروف و عدد] ریال، که در تاریخ [تاریخ سررسید سفته] به سررسید رسیده بود، از خوانده محترم آقای/خانم [نام خوانده] فرزند [نام پدر خوانده] به شماره ملی [کد ملی خوانده] طلبکار می باشم. متاسفانه، علیرغم حلول تاریخ سررسید، خوانده محترم از پرداخت وجه سفته امتناع ورزیده است.

با توجه به عدم تادیه وجه سفته در موعد مقرر، اینجانب در تاریخ [تاریخ واخواست سفته] (ظرف مهلت قانونی ۱۰ روز از سررسید)، اقدام به واخواست سفته مذکور نموده که رونوشت مصدق واخواست نامه و سفته پیوست دادخواست تقدیم می گردد.

لذا با تقدیم این دادخواست، مستنداً به مواد ۳۰۷ و ۳۰۹ قانون تجارت و مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ و ۵۲۲ و بند «ج» ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت اصل مبلغ سفته، به انضمام کلیه خسارات قانونی وارده شامل خسارت تاخیر تادیه (بر اساس شاخص بانک مرکزی از تاریخ سررسید تا زمان اجرای حکم)، هزینه دادرسی، هزینه واخواست و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل) مورد استدعاست.

همچنین، نظر به اینکه بیم تضییع و تفریط اموال خوانده در فاصله رسیدگی تا صدور و اجرای حکم قطعی می رود، بدواً و با استناد به بند «ج» ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای صدور قرار تامین خواسته از کلیه اموال و دارایی های خوانده، معادل خواسته، قبل از ابلاغ دادخواست اصلی مورد استدعاست.

با تشکر و احترام

[امضا و نام خواهان]

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته بدون واخواست

اگر سفته در مهلت قانونی واخواست نشده باشد، مطالبه وجه آن همچنان امکان پذیر است، اما با تفاوت های حقوقی مهمی همراه خواهد بود. در این حالت، سفته اعتبار تجاری خود را تا حدی از دست داده و مانند یک سند عادی تلقی می شود.

تفاوت های اساسی با دادخواست واخواست شده

مهمترین تفاوت این است که در سفته بدون واخواست، نمی توان علیه ظهرنویسان و ضامنین سفته طرح دعوا کرد و مطالبه وجه تنها از صادرکننده سفته امکان پذیر است. همچنین، برای درخواست تامین خواسته، دارنده سفته معمولاً باید معادل ۱۰ تا ۲۰ درصد از مبلغ خواسته را به عنوان خسارت احتمالی در صندوق دادگستری تودیع کند تا قرار تامین صادر شود.

نکات مهم (عدم امکان طرح دعوا علیه ظهرنویسان، نیاز به تودیع خسارت احتمالی برای تامین خواسته)

در تنظیم این دادخواست، باید صراحتاً اعلام کنید که سفته واخواست نشده است و فقط صادرکننده را به عنوان خوانده معرفی کنید. اگر تامین خواسته می خواهید، حتماً آمادگی خود را برای پرداخت خسارت احتمالی اعلام نمایید. در شرح دادخواست نیز باید بر عدم پرداخت وجه سفته توسط صادرکننده تاکید کنید.

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته بدون واخواست

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

به استحضار می رساند: اینجانب [نام خواهان] به شماره ملی [کد ملی خواهان]، دارنده یک فقره سفته به شماره [شماره خزانه داری کل سفته] به مبلغ [مبلغ سفته به حروف و عدد] ریال می باشم که در تاریخ [تاریخ سررسید سفته] از سوی خوانده محترم آقای/خانم [نام خوانده] به شماره ملی [کد ملی خوانده] صادر گردیده است.

علیرغم حلول تاریخ سررسید، خوانده محترم از پرداخت وجه سفته امتناع ورزیده و مذاکرات متعدد اینجانب جهت وصول وجه سفته نیز بی نتیجه مانده است. شایان ذکر است که این سفته در مهلت قانونی واخواست نگردیده و لذا اینجانب صرفاً علیه صادرکننده سفته طرح دعوا می نمایم.

با تقدیم این دادخواست و ضمایم آن (تصویر مصدق سفته، رونوشت شناسنامه و کارت ملی)، مستنداً به مواد ۳۰۷ و ۳۰۸ و ۳۰۹ قانون تجارت و مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت اصل مبلغ سفته به انضمام خسارت تاخیر تادیه (بر اساس شاخص بانک مرکزی از تاریخ سررسید تا زمان اجرای حکم)، هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل) مورد استدعاست.

ضمناً، نظر به احتمال تضییع و تفریط اموال خوانده، تقاضای صدور قرار تامین خواسته از اموال خوانده معادل خواسته را دارم و آمادگی خود را جهت تودیع خسارت احتمالی مقرر از سوی دادگاه محترم اعلام می دارم.

با تشکر و احترام

[امضا و نام خواهان]

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته سفید امضا / بدون تاریخ

سفته های سفید امضا یا بدون تاریخ، شرایط حقوقی خاصی دارند. این سفته ها معمولاً به صورت امانت یا تضمین صادر می شوند و دارنده طبق توافق اولیه، حق تکمیل بخش های خالی را دارد. با این حال، اثبات رابطه حقوقی پایه در این موارد اهمیت زیادی پیدا می کند.

شرایط قانونی تکمیل سفته توسط دارنده

بر اساس قانون، دارنده سفته سفید امضا حق دارد با رعایت توافقات اولیه با صادرکننده، بخش های خالی سفته (مانند مبلغ یا تاریخ سررسید) را تکمیل کند. با این حال، مسئولیت اثبات این توافقات و اینکه تکمیل سفته بر اساس آن ها صورت گرفته، بر عهده دارنده است.

اهمیت اثبات رابطه حقوقی پایه و نکات اثباتی

در دعاوی مربوط به سفته های سفید امضا یا بدون تاریخ، صرف وجود سفته در دست دارنده کافی نیست. دادگاه به دنبال اثبات رابطه حقوقی اصلی (مانند قرارداد وام، انجام کار، خرید و فروش) است که سفته به عنوان تضمین یا پرداخت آن صادر شده است. ارائه هرگونه سند، شاهد یا مدرکی که این رابطه را اثبات کند، برای موفقیت در دعوا حیاتی است. در شرح دادخواست باید به روشنی به رابطه پایه و نحوه تکمیل سفته اشاره شود.

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته سفید امضا / بدون تاریخ

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

به استحضار می رساند: اینجانب [نام خواهان] دارنده یک فقره سفته به شماره [شماره خزانه داری کل سفته] می باشم که از سوی خوانده محترم آقای/خانم [نام خوانده] به صورت سفید امضا در اختیار اینجانب قرار گرفته است.

بر اساس توافق شفاهی/کتبی مورخ [تاریخ توافق] بین اینجانب و خوانده (مثلاً بابت تضمین پرداخت وام / انجام تعهدات قرارداد شماره [شماره قرارداد])، اینجانب مجاز به تکمیل سفته مذکور تا سقف مبلغ [مبلغ مورد توافق] و تعیین تاریخ سررسید بودم. لذا، سفته مذکور توسط اینجانب با مبلغ [مبلغ سفته به حروف و عدد] ریال و تاریخ سررسید [تاریخ سررسید تکمیل شده] تکمیل گردیده است.

متاسفانه، علیرغم حلول تاریخ سررسید و مراجعات مکرر، خوانده محترم از پرداخت وجه سفته امتناع می ورزد. (در صورت واخواست، اینجا به واخواست اشاره شود و مدارک ضمیمه گردد.)

با تقدیم این دادخواست و ضمایم (تصویر مصدق سفته، رونوشت مدارک شناسایی، تصویر [سند اثبات رابطه پایه مانند قرارداد])، مستنداً به مواد ۳۰۷ و ۳۰۸ و ۳۰۹ قانون تجارت و مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت اصل مبلغ سفته، به انضمام خسارت تاخیر تادیه (بر اساس شاخص بانک مرکزی از تاریخ سررسید تا زمان اجرای حکم)، هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل) مورد استدعاست.

همچنین، در صورت صلاحدید و نیاز به تودیع خسارت احتمالی، درخواست صدور قرار تامین خواسته از اموال خوانده را دارم.

با تشکر و احترام

[امضا و نام خواهان]

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته تضمینی

سفته تضمینی، سفته ای است که به عنوان ضمانت حسن انجام کار یا تضمین یک تعهد خاص صادر می شود و معمولاً هدف از صدور آن، پرداخت مستقیم مبلغ نیست. مطالبه وجه این نوع سفته، نیازمند اثبات عدم انجام تعهد پایه است.

ماهیت خاص سفته تضمینی و نیاز به اثبات عدم انجام تعهد

در سفته تضمینی، دارنده نمی تواند صرفاً با ارائه سفته، مطالبه وجه آن را داشته باشد. او باید ابتدا اثبات کند که متعهد (صادرکننده سفته) به تعهد اصلی خود (مثلاً حسن انجام کار یا بازپرداخت وام) عمل نکرده است. تا زمانی که این عدم انجام تعهد اثبات نشود، سفته تضمینی قابل مطالبه نخواهد بود. این امر، پیچیدگی خاصی به این نوع دعاوی می بخشد.

نحوه مطالبه و تفاوت با سفته عادی

در دادخواست مطالبه وجه سفته تضمینی، باید ابتدا به قرارداد یا توافق اصلی که سفته به موجب آن به عنوان تضمین صادر شده، اشاره شود. سپس، باید با ارائه مدارک و دلایل کافی، عدم انجام تعهد اصلی توسط صادرکننده سفته را اثبات کنید. این تفاوت عمده ای با سفته عادی دارد که در آن صرفاً اثبات عدم پرداخت وجه سفته در سررسید کفایت می کند. دادگاه در این پرونده ها، ابتدا به بررسی و احراز عدم انجام تعهد اصلی می پردازد و سپس در صورت اثبات، به مطالبه وجه سفته رای می دهد.

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته تضمینی

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

به استحضار می رساند: اینجانب [نام خواهان]، به موجب قرارداد/توافق [نوع قرارداد، مثلاً استخدام یا پیمانکاری] مورخ [تاریخ قرارداد] با خوانده محترم آقای/خانم [نام خوانده]، سفته ای به شماره [شماره خزانه داری کل سفته] به مبلغ [مبلغ سفته به حروف و عدد] ریال را از ایشان به عنوان تضمین حسن انجام تعهدات/پیمان دریافت نموده ام. (تصویر مصدق قرارداد/توافق پیوست است.)

متاسفانه، خوانده محترم به تعهدات اصلی خود در قرارداد/توافق مذکور عمل نکرده است. [شرح دقیق عدم انجام تعهد، مثلاً: ایشان در تاریخ [تاریخ] بدون اطلاع قبلی از کار استعفا داده و خساراتی به مبلغ [مبلغ خسارت] به اینجانب وارد کرده است. یا اقدام به [عمل خلاف تعهد] نموده است که مستوجب مطالبه وجه تضمین می باشد.] مدارک اثبات عدم انجام تعهد [مثلاً: گزارش، شهادت شهود، صورتجلسه] نیز ضمیمه دادخواست می گردد.

با توجه به نقض تعهد از سوی خوانده و لزوم جبران خسارت وارده، اکنون مطالبه وجه سفته تضمینی الزامی شده است.

لذا با تقدیم این دادخواست و ضمایم (تصویر مصدق سفته، قرارداد پایه، مدارک اثبات نقض تعهد، رونوشت شناسنامه و کارت ملی)، مستنداً به مواد ۳۰۷ و ۳۰۹ قانون تجارت و مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت اصل مبلغ سفته، به انضمام خسارت تاخیر تادیه (بر اساس شاخص بانک مرکزی از تاریخ نقض تعهد تا زمان اجرای حکم)، هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل) مورد استدعاست.

با تشکر و احترام

[امضا و نام خواهان]

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته در وجه حامل

سفته در وجه حامل، سفته ای است که نام گیرنده وجه در آن قید نشده و صرفاً با قبض و اقباض (رد و بدل شدن) منتقل می شود. این سفته به هر کسی که آن را در اختیار دارد، حق مطالبه وجه می دهد. پیچیدگی این نوع سفته، در اثبات رابطه میان دارنده و صادرکننده است.

نکات و پیچیدگی های خاص مربوط به این نوع سفته

در سفته در وجه حامل، نیازی به ظهرنویسی برای انتقال نیست و هر شخصی که سفته را در دست دارد، دارنده قانونی آن محسوب می شود. با این حال، در صورت بروز اختلاف و عدم پرداخت، اثبات اینکه سفته از سوی چه کسی و در چه محلی به دارنده منتقل شده، می تواند چالش برانگیز باشد. این امر به ویژه در مواردی که سفته به دلیل سرقت یا مفقودی به دست شخص ثالثی افتاده باشد، اهمیت پیدا می کند. در دادخواست مطالبه سفته در وجه حامل، تاکید بر در اختیار داشتن فیزیکی سفته و اثبات اینکه انتقال آن به صورت قانونی صورت گرفته، ضروری است.

نمونه دادخواست مطالبه وجه سفته در وجه حامل

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

به استحضار می رساند: اینجانب [نام خواهان]، دارنده یک فقره سفته در وجه حامل به شماره [شماره خزانه داری کل سفته] به مبلغ [مبلغ سفته به حروف و عدد] ریال می باشم که در تاریخ [تاریخ سررسید سفته] از سوی خوانده محترم آقای/خانم [نام خوانده] صادر و به اینجانب منتقل شده است.

علیرغم حلول تاریخ سررسید و مراجعات متعدد اینجانب، خوانده محترم از پرداخت وجه سفته امتناع ورزیده است. (در صورت واخواست، به آن اشاره شود.)

با تقدیم این دادخواست و ضمایم (تصویر مصدق سفته، رونوشت شناسنامه و کارت ملی)، مستنداً به مواد ۳۰۷ و ۳۰۹ قانون تجارت و مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت اصل مبلغ سفته، به انضمام خسارت تاخیر تادیه (بر اساس شاخص بانک مرکزی از تاریخ سررسید تا زمان اجرای حکم)، هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل) مورد استدعاست.

همچنین، در صورت صلاحدید و نیاز به تودیع خسارت احتمالی، درخواست صدور قرار تامین خواسته از اموال خوانده را دارم.

با تشکر و احترام

[امضا و نام خواهان]

قوانین و مواد حقوقی مرتبط با سفته: آشنایی با مبانی قانونی

دانستن مواد قانونی مرتبط با سفته، به شما کمک می کند تا با پشتوانه محکم تری به طرح دعوا بپردازید و از حقوق خود دفاع کنید. در ادامه به مهمترین مواد قانونی مربوط به سفته می پردازیم:

قانون تجارت: مواد ۳۰۷، ۳۰۸، ۳۰۹

1. ماده ۳۰۷: «فته طلب سندی است که به موجب آن امضاکننده تعهد می کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله کرد آن شخص کارسازی نماید.» این ماده تعریف سفته و ماهیت آن را روشن می کند.
2. ماده ۳۰۸: «فته طلب علاوه بر امضاء یا مهر باید دارای تاریخ و متضمن مراتب ذیل باشد: ۱) مبلغی که باید تأدیه شود با تمام حروف. ۲) گیرنده وجه. ۳) تاریخ پرداخت.» این ماده به شرایط شکلی و محتوایی سفته اشاره دارد که برای اعتبار آن حیاتی است.
3. ماده ۳۰۹: «احکام بروات در مورد فته طلب از حیث هر امری که در فته طلب راجع به آن تصریحی نشده باشد، لازم الرعایه است.» این ماده، سفته را تابع مقررات برات می داند و به دارنده سفته این امکان را می دهد که از برخی از مزایای قانونی برات نیز بهره مند شود.

قانون آیین دادرسی مدنی: مواد ۱۰۸، ۱۱۰، ۵۲۲

1. ماده ۱۰۸: این ماده به شرایط درخواست تامین خواسته اشاره دارد و برای سفته واخواست شده، امکان درخواست تامین خواسته بدون تودیع خسارت احتمالی را فراهم می کند. بند «ج» این ماده به طور خاص به اوراق تجاری واخواست شده می پردازد.
2. ماده ۱۱۰: این ماده بیان می کند که در دعاوی که مستند آنها چک یا سفته یا برات باشد، خوانده نمی تواند برای تامین خسارات احتمالی خود تقاضای تامین نماید. این ماده به نوعی از خواهان اسناد تجاری حمایت می کند.
3. ماده ۵۲۲: این ماده به خسارت تاخیر تادیه می پردازد و شرایط مطالبه آن را بر اساس شاخص بانک مرکزی مشخص می کند. این ماده حق دارنده سفته برای دریافت خسارت ناشی از تاخیر در پرداخت وجه را تضمین می کند.

دفاع در مقابل مطالبه وجه سفته: نکات مهم برای خوانده

در روی دیگر سکه، ممکن است شما به عنوان خوانده، مورد مطالبه وجه سفته قرار گرفته باشید. در این شرایط، نیز آگاهی از حقوق و نحوه دفاع از خود، اهمیت حیاتی دارد. شما می توانید در دادگاه، دفاعیاتی را مطرح کنید که منجر به رد دعوای خواهان یا تعدیل مبلغ مورد مطالبه شود.

موارد قابل طرح برای دفاع

برخی از دفاعیاتی که می توان در مقابل مطالبه وجه سفته مطرح کرد عبارتند از:

• سفته امانی: اثبات اینکه سفته به عنوان امانت و بدون قصد پرداخت صادر شده و شرایط مطالبه آن (مثلاً عدم انجام تعهد پایه در سفته تضمینی) محقق نشده است.
• پرداخت وجه: ارائه دلیل و مدرک مبنی بر اینکه وجه سفته قبلاً به خواهان پرداخت شده است (مانند رسید پرداخت، گواهی بانکی).
• جعل: اثبات اینکه امضای سفته جعلی است یا بخش های مهم سفته (مانند مبلغ) به صورت غیرقانونی تکمیل شده اند.
• تهاتر: اثبات اینکه شما نیز از خواهان طلبی دارید و این دو دین می توانند با یکدیگر تهاتر شوند.
• انقضای مهلت: در صورتی که خواهان در مهلت های قانونی اقدام به واخواست یا طرح دعوا نکرده باشد.
• عدم انجام تعهد متقابل: اگر سفته در قبال انجام یک تعهد از سوی خواهان صادر شده و خواهان به تعهد خود عمل نکرده باشد.

نمونه لایحه دفاعیه مطالبه سفته

لایحه دفاعیه، سندی است که خوانده برای دفاع از خود به دادگاه تقدیم می کند و در آن دلایل و مستندات دفاعی خود را شرح می دهد. این لایحه باید با دقت و مستند به قوانین تنظیم شود.

نمونه لایحه دفاعیه مطالبه سفته

بسمه تعالی

ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی/شورای حل اختلاف [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

عطف به پرونده کلاسه [شماره کلاسه] و وقت رسیدگی مورخ [تاریخ رسیدگی]، اینجانب [نام و نام خانوادگی خوانده]، خوانده پرونده فوق الذکر، مراتب ذیل را در دفاع از خود به استحضار آن مقام محترم می رساند:

خواهان محترم، آقای/خانم [نام خواهان]، به استناد یک فقره سفته به شماره [شماره خزانه داری کل سفته] به مبلغ [مبلغ سفته]، تقاضای مطالبه وجه را مطرح نموده اند.

در خصوص ادعای خواهان، موارد زیر جهت دفاع ارائه می گردد:

1. اینجانب سفته موضوع دعوا را در تاریخ [تاریخ صدور سفته] به صورت [مثلاً: امانی، تضمین حسن انجام کار] به خواهان محترم تحویل داده ام. بر اساس توافق [شفاهی/کتبی] بین اینجانب و خواهان، این سفته صرفاً جهت [مثلاً: تضمین تخلیه ملک اجاره ای/حسن انجام کار در پروژه] صادر و تحویل گردیده و در صورت انجام تعهد مربوطه، می بایست به اینجانب مسترد می گردید.
2. شایان ذکر است که تعهد اصلی [مثلاً: تخلیه ملک، انجام پروژه] به طور کامل از سوی اینجانب انجام پذیرفته است و لذا شرایط مطالبه وجه از سفته تضمینی/امانی فراهم نمی باشد. [در اینجا، مدارک و دلایل اثبات انجام تعهد یا عدم تحقق شرط مطالبه را ذکر کنید، مانند: تصویر مصدق سند تخلیه و تحویل ملک مورخ [تاریخ] به خواهان پیوست می گردد. یا گواهی حسن انجام کار از [نام مرجع/کارفرما] ضمیمه است.]
3. بنابراین، ادعای خواهان مبنی بر طلبکار بودن از بابت سفته مذکور فاقد وجاهت قانونی بوده و به دلیل تخلف از شرط استفاده از سفته، مطالبه وجه آن بلاوجه است.

لذا با تقدیم این لایحه و ضمایم (تصویر مدارک اثبات دفاعیات)، مستنداً به [مواد قانونی مرتبط با دفاع، مانند: اصل امانی بودن اسناد، مواد مربوط به قراردادها و تعهدات]، تقاضای رد دعوای خواهان و صدور حکم مقتضی مورد استدعاست.

با تشکر و احترام

[امضا و نام و نام خانوادگی خوانده]

به این ترتیب، با آگاهی از این نکات، می توان قدم در مسیر مطالبه وجه سفته گذاشت. هر یک از این نمونه ها و توضیحات مربوط به آن ها، چراغ راهی است برای دستیابی به عدالت و حفظ حقوق مالی شما. در هر مرحله از این فرآیند، دقت، پیگیری و مستندسازی اهمیت ویژه ای دارد تا بتوان با اطمینان خاطر بیشتری به نتیجه مطلوب دست یافت.

در پایان، باید به این نکته مهم توجه داشت که فرآیند مطالبه وجه سفته، هرچند با اطلاعات این راهنما می تواند شفاف تر شود، اما همچنان دارای پیچیدگی های حقوقی خاص خود است. انتخاب مسیر صحیح، تنظیم دقیق دادخواست و پیگیری مستمر پرونده، از عواملی هستند که شانس موفقیت شما را افزایش می دهند. در مواردی که با ابهامات یا چالش های خاصی روبرو هستید، مشاوره با یک وکیل متخصص در امور اسناد تجاری می تواند بهترین راهکار باشد. وکیل با دانش و تجربه خود، می تواند شما را در تمامی مراحل یاری کرده و از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری کند. بنابراین، هرگز از ارزش مشاوره حقوقی تخصصی غافل نشوید. قدم در این راه بگذارید و حقوق خود را احیا کنید.