«نوشتن درمانی»، روشی برای رهایی از خشم و اضطراب

آفتاب نیوز :

 اگرچه «نوشتن» راه حل آشنایی است که اغلب روانشناسان برای رهایی از خشم و اضطراب پیشنهاد می کنند، اما عموم مردم به نوع نوشتن و ارتباط نگارش با وضعیت روحی توجهی ندارند؛ علیرغم بی توجهی مردم به این موضوع که نگارش یا نوشتن چه ارتباطی با وضعیت روحی دارد؛ روانشناسان و جمعی از پژوهشگران در اواخر دهه 90 به تحقیقات این جریان که «ادبیات چگونه می توند خشم بشر را فروکش کند؟» پرداختند.

اما پیش از پاسخ به این سوال که «نگارش، چگونه به بهبود حال روحی کمک می کند؟» باید به مطالعاتی که شخص در طول زندگی خود داشته، اهمیت داد؛ چرا که داستان خواندن، خواننده را درگیر شخصیت های داستان و همچنین خواندن ذهن آنها می کند. این نتیجه ای بود که از تحقیقات دو روانشناس به نام های دیوید کامر کید و امانویل کاستانو به دست آمد.

علاوه بر این که روند «نوشتن درمانی» فراتر از یک نوشتن ساده است و چیزی با ارزش تر در خودش داشته؛ به عنوان سفری پرهیجان، گاهی دردآور و متاثرکننده، اما در نهایت آزادکننده بعضی از حس ها و خواسته های دربنده شده شناخته می شود. احساس گنگی و اسارت، گم شدگی، احساس تیره و نامعلوم بودن گذشته و آینده، اضطراب و گاهی افسردگی از دیگر احساساتی است که فرد نگارنده در روند «نوشتن درمانی» تجربه می کند و چون احساسات ناخوشایندی هستند، احتمالاً تصور می کند کاری که انجام می دهد، جنبه درمانی خود را از دست داده و بی فایده خواهد بود.

اگرچه «نوشتن درمانی» از هر منظری تاثیر خواهد داشت، اما باید نوع نگارش نیز در نظر گرفته شود. داستان نویسی، شعرنویسی، رویانویسی، دیالوگ نویسی، نامه نویسی، خاطره نویسی و بالاخره اتوبیوگرافی نویسی از فرم های ویژه نوشتن به شمار می آیند که هر یک در «نوشتن درمانی» با اهداف مشخص به کار گرفته می شوند.

هریک از این فرم ها، برای نوع خاصی از دست یابی به اطلاعات یا برای گروه های سنی متفاوت کارکرد پیدا می کند. مثلاً نامه نویسی در مواردی که قضاوت در مورد مساله ای صورت گرفته یا باید صورت بگیرد، بیشتر استفاده می شود. دیالوگ نویسی نیز در بررسی مشکلات زناشویی کارکرد بیشتری دارد. اتوبیوگرافی نویسی اغلب به کمک میان سالانی که گرفتار پوچی شده اند، می آید یا در موارد مواجهه با بخش های تراژیک زندگی، کارکرد پیدا می کند.

به قول رابرت بولتون، داستان های ما همیشه بازنمایی نمادین از خودمان هستند. به عبارتی دیگر ما در داستان هایمان خودمان را می نویسیم؛ ولو آن که شخصیت ها و فضای داستانی به دور از تجربیات ما باشند.

بولتون درباره «نوشتن درمانی» معتقد است نوشتن آزاد، می تواند جنبه درمانی داشته باشد چرا که در این روش درمانی، نوشتن نوعی فکر کردن به حساب می آید و از همین رو مستلزم بند، دستور زبان، مقدمه، بدنه و پایان و رابطه عقلایی معنادار بین جملات نیست. چرا که نوشتنی که به جریان طبیعی فکر کردن و فهمیدن نزدیک است، می تواند جنبه درمانی داشته باشد. حتی قرار نیست بین جملات رابطه علت و معلولی وجود داشته باشد. از طرف دیگر نوشتنی که در آن اطلاعات، موازی با هم، بی ربط به هم و گاهی در تداعی های غیرقابل فهم کنار هم قرار می گیرند نیز ایرادی در روند درمان ایجاد نمی کنند.

«نوشتن درمانی» که از جمله روش های درمانی «ادبیات درمانی» به حساب می آید؛ شامل دو قایده اساسی است. اول این که مراجع، هر آن چه که بنویسد بی شک درست است؛ حتی اگر یک صفحه تمام را از تکرار یک کلمه سیاه کند. قانون دوم این است که نوشتن نباید از پیش فکر کرده باشد.

درآخر، یکی از جنبه های درمانگری نوشتن، شناختی است که در جریان نوشتن رخ می دهد. بسیاری از مشکلات ذهنی و روانی ما ریشه در عدم شناخت درست و دقیق تجربه مساله ساز دارد. گاهی خود شناخت مسیله، درمان مشکل است. گاهی هم نیمی از راه حل است. بنابراین، نوشتن می تواند گاهی حل صددرصد یک مشکل باشد و گاهی نیمی از مسیر را شفاف کند.