لزوم کاربردی سازی هوش مصنوعی در صنعت آب و فاضلاب/ از کنترل کیفیت آب تا مدیریت مصرف مشترکین

در گفتگو با پارازیت مطرح شد،

عضو انجمن هوش مصنوعی ایران گفت: در همه صنایع داده‌هایی وجود دارد که می‌توان با جمع آوری و تحلیل آنها به نتایجی کاربردی رسید. صنعت آب و فاضلاب هم از این قانون مجزا نیست و با تحلیل داده‌ها می‌توانیم به مدل‌های هوش مصنوعی برسیم.

الهام فراهانی عضو هیات مدیره انجمن هوش مصنوعی ایران در گفت و گو با خبرنگار پارازیت پیرامون استفاده از هوش مصنوعی در صنعت آب و فاضلاب توضیح داد و گفت: در همه صنایع داده‌هایی وجود دارد که می‌توان با جمع آوری آنها به نتایجی کاربردی رسید. صنعت آب و فاضلاب هم از این قانون مجزا نیست و با وجود یکسری دیتا و داده می‌توانیم به پردازش و استنتاج فرایند‌ها بپردازیم و آنها را جهت پیش بینی وقایع کاربردی کنیم.  

وی در ادامه افزود: مثلا در بحث آلودگی آب، کیفیت آب، مصارف مشترکین شبکه‌های آب رسانی دیتا‌هایی وجود دارد که می‌توانیم از روی تحلیل داده به نتایجی برسیم که این اقدامات هوشمندسازی است و تاکنون در بسیاری از سازمان هم انجام شده است، اما هوش مصنوعی چیز دیگری است به این معنا که از روی دیتا‌های موجود به یکسری مدل‌های هوش مصنوعی می‌رسیم و بر اساس آنها آینده را پیش بینی می‌کنیم و تصمیماتی بگیریم.

کاربردهای هوش مصنوعی در سیستم‌های مدیریت آب

عضو هیئت مدیره انجمن هوش مصنوعی ایران عنوان کرد: مثلا پیش‌بینی خرابی‌های احتمالی زیرساخت‌های آبی به این صورت که هوش مصنوعی با استفاده از مدل‌های دیجیتال و داده‌های گذشته می‌تواند زمان دقیق تعمیر یا تعویض قطعات زیرساختی را پیش‌بینی کند، از خرابی‌های ناگهانی جلوگیری کرده و منابع را بهینه‌تر مصرف کند؛ یا بهبود شبکه‌های توزیع آب که با تحلیل داده‌ها در لحظه، هوش مصنوعی میزان فشار و جریان آب را مدیریت کرده و از هدررفت آب جلوگیری می‌کند.

وی ادامه داد: همچنین می‌تواند نشت‌ها را پیش بینی و تیم‌های تعمیر را به محل دقیق هدایت کند؛ از طرفی ارتقاء نظارت بر کیفیت آب، سامانه‌های مجهز به هوش مصنوعی می‌توانند کیفیت آب را از طریق بررسی پارامتر‌هایی مثل pH و آلاینده‌ها نظارت کرده و اقدامات اصلاحی را به موقع انجام دهند تا آب ایمن باقی بماند.کاهش‌مصرف‌انرژی در‌تصفیه‌خانه‌های‌آب‌و‌فاضلاب هوش مصنوعی با بهینه سازی فرآیندها، نرخ‌مصرف‌انرژی را کاهش داده و‌هزینه‌های انرژی‌را کم می‌کند و بهره‌وری را‌افزایش می‌دهد.

همچنین خاطرنشان کرد: شناسایی شکستگی لوله‌ها و پایش دیواره مخازن با پردازش تصویر به این صورت در لوله‌ها، تصاویر داخلی که توسط ربات‌های مجهز به دوربین گرفته می‌شود، می‌توانند الگو‌های خرابی را شناسایی کنند. 

فراهانی افزود: موضوعی که مطرح است این است که تاکنون در نهادها و سازمان‌ها فقط روی هوشمندسازی شبکه کار شده و از مدل‌های هوش مصنوعی استفاده نکردند بنابراین فعلا فقط در سطح وزارت نیرو کارگروهی تشکیل و پیش نویس سندی تهیه شده، اما عملیاتی  نشده است.

از نبود نیرویی انسانی تا ضعف زیرساخت های پردازشی

عضو هیئت مدیره انجمن ملی هوش مصنوعی ایران خاطرنشان کرد: اکنون در در این حوزه چالش‌های زیادی وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به نبود آموزش کافی در این زمینه اشاره کرد هوش مصنوعی موضوع جدیدی است که باید نهاد‌ها آن را به مدیران و کارکنان آموزش دهند. همچنین یکی دیگر از موضوعاتی که با آن رو برو هستیم در دسترس نبودن داده‌های بومی در اختیار محققین و پژوهشگران داخلی است در دیگر کشور‌ها داده‌ها به صورت اوپن سورس در اختیار محققین است که می‌تواند نتایج مطلوبی داشته باشد.

فراهانی تصریح کرد: اما درکشور ما از داده‌های غیربومی استفاده می‌شود که در نهایت نمی‌تواند نتایج کاربردی باشد. چالش دیگرکه اکثر نهاد‌ها و سازمان‌های کشور با آن مواجه است کمبود نیروی انسانی متخصص است که در صنعت آب و فاضلاب و در حوزه‌های نرم افزار هم با آن مواجه ایم. از طرفی نبود زیرساخت پردازشی از دیگر چالش‌هایی است که برای رسیدن به نقطه قابل قبول خیلی فاصله داریم.

وی افزود: در نهایت باید با رفع این مشکلات باید به سمت سرمایه گذای نیروی انسانی و و تامین زیرساخت برویم و و با آموزش مدیران و بخش خصوصی به سمت استفاده از هوش مصنوعی قدم برداریم.  

شایان ذکر است در پنجمین کنگره علوم و مهندسی آب و فاضلاب ایران که در تاریخ ۶ و ۷ آذرماه در دانشگاه اصفهان برگزار شد،  تفاهم‌نامه همکاری مشترک میان انجمن ملی هوش‌مصنوعی ایران و انجمن آب و فاضلاب ایران به امضا رسید. این تفاهم‌نامه که توسط  مسعود تابش، رئیس هیئت مدیره انجمن آب و فاضلاب ایران و الهام فراهانی به نمایندگی از انجمن ملی هوش مصنوعی  امضاء شد، به‌منظور بهره‌گیری از فناوری‌های هوش مصنوعی در حوزه مدیریت منابع آب و فاضلاب، پیش‌بینی بحران‌های زیست‌محیطی و تحلیل هوشمند داده‌های مرتبط منعقد گردید.