شرایط حضانت فرزند از بهزیستی

پذیرش سرپرستی فرزند از سازمان بهزیستی مسیری است که با امید و مسئولیت پذیری آغاز می شود و بهزیستی در این راه، نقش حیاتی ایفا می کند. فرآیند فرزندخواندگی، که اغلب به اشتباه با عنوان حضانت شناخته می شود، شامل مراحل قانونی و حمایتی است تا کودکان بی سرپرست یا بدسرپرست آینده ای امن و سرشار از محبت داشته باشند. این راهنما، به تشریح جامع شرایط و مراحل این اقدام مقدس می پردازد تا متقاضیان با آگاهی کامل گام در این مسیر بگذارند.

فراهم آوردن یک خانواده امن و پرمهر برای کودکانی که به هر دلیلی از نعمت حضور والدین طبیعی خود محروم مانده اند، از جمله والاترین اقدامات انسانی است. سازمان بهزیستی کشور به عنوان نهادی مسئول در این حوزه، بستری قانونی و حمایتی برای تحقق این آرزو فراهم آورده است. اما پیچیدگی های حقوقی و اداری گاهی متقاضیان را سردرگم می کند و نیاز به یک راهنمای جامع بیش از پیش احساس می شود.

این مقاله به منظور شفاف سازی تمامی جنبه های فرزندخواندگی از طریق بهزیستی، از تعریف مفاهیم پایه تا جزئیات مراحل اجرایی و پاسخ به دغدغه های رایج، تدوین شده است. هدف این راهنما این است که متقاضیان با دیدی روشن و گام هایی مطمئن به سوی تحقق آرزوی خود و تضمین آینده ای روشن برای یک کودک گام بردارند.

درک مفاهیم پایه فرزندخواندگی در ایران: از حضانت تا سرپرستی دائم

در ادبیات عمومی، واژه های «حضانت» و «فرزندخواندگی» گاهی به جای یکدیگر به کار می روند، اما از منظر حقوقی تفاوت های اساسی بین این دو مفهوم وجود دارد. درک صحیح این تفاوت ها برای هر متقاضی پذیرش سرپرستی فرزند ضروری است.

تفاوت حضانت و فرزندخواندگی: شفاف سازی حقوقی

حضانت به معنای نگهداری و تربیت کودک توسط پدر و مادر یا اشخاص دیگری است که قانون به آنها این حق را داده است. در واقع حضانت، صرفاً به جنبه های مراقبتی و تربیتی کودک اشاره دارد و رابطه حقوقی کامل والد و فرزندی را ایجاد نمی کند. پس از رسیدن کودک به سن بلوغ، حق حضانت از بین می رود و کودک خود می تواند در مورد محل زندگی و ادامه مراقبت ها تصمیم بگیرد. در حضانت، کودک از والدین حضانت کننده ارث نمی برد و نام خانوادگی آن ها را به طور دائم اخذ نمی کند.

در مقابل، فرزندخواندگی که محور اصلی فعالیت سازمان بهزیستی در این زمینه است، به معنای ایجاد یک رابطه حقوقی مشابه رابطه والدین طبیعی و فرزند از طریق حکم دادگاه است. در این فرآیند، کودک به طور کامل تحت سرپرستی خانواده جدید قرار می گیرد و از بسیاری از حقوق یک فرزند طبیعی، از جمله نام خانوادگی والدین جدید و در برخی موارد، بخشی از حقوق مالی و تعهد به تملیک اموال، برخوردار می شود. این رابطه پایدار است و پس از بلوغ کودک نیز ادامه می یابد. بنابراین، وقتی صحبت از پذیرش کودک از بهزیستی می شود، منظور همان فرآیند فرزندخواندگی است که شامل ابعاد حضانتی نیز می شود.

هدف قانون گذار و رسالت بهزیستی در قبال کودکان

هدف اصلی از وضع قوانین فرزندخواندگی و نقش آفرینی سازمان بهزیستی، تامین بهترین مصلحت کودک است. بسیاری از کودکان در شرایطی قرار دارند که نمی توانند در خانواده طبیعی خود زندگی کنند و نیاز به سرپرستی و محیطی امن و پر از محبت دارند. قانون گذار و بهزیستی تلاش می کنند تا با دقت و وسواس، خانواده هایی را برای این کودکان انتخاب کنند که بتوانند آینده ای روشن، با ثبات و سرشار از آرامش را برایشان فراهم آورند. این مسئولیت، فراتر از یک وظیفه اداری، رسالتی انسانی برای تضمین رشد سالم و شادمانه کودکان است.

قوانین حاکم بر فرآیند فرزندخواندگی

فرآیند فرزندخواندگی در ایران تحت لوای «قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست» و آیین نامه های اجرایی آن صورت می گیرد. این قانون در سال ۱۳۹۲ تصویب شده و با اصلاحات و تبصره های بعدی، چارچوب قانونی جامعی را برای این موضوع فراهم آورده است. این قوانین تضمین می کنند که حقوق کودک و خانواده های متقاضی به درستی رعایت شود و فرآیند پذیرش فرزند، شفاف و عادلانه انجام گیرد. آشنایی با این قوانین به متقاضیان کمک می کند تا با دید بازتری وارد این مسیر شوند.

شرایط عمومی و اختصاصی متقاضیان پذیرش فرزند از بهزیستی در سال ۱۴۰۴

پذیرش سرپرستی یک کودک، تعهدی بزرگ و طولانی مدت است و به همین دلیل، سازمان بهزیستی و مراجع قضایی، شرایط خاصی را برای متقاضیان در نظر گرفته اند. این شرایط به منظور تضمین صلاحیت خانواده فرزندپذیر و تامین بهترین مصلحت کودک، وضع شده اند. این مسیر، نیازمند دقت و صبر فراوان است و تمامی متقاضیان باید از مراحل و جزئیات آن آگاهی کامل داشته باشند.

الزامات عمومی برای تمامی متقاضیان سرپرستی

قبل از هر چیز، متقاضیان باید دارای یک سری شرایط عمومی باشند که برای تمامی گروه های واجد شرایط فرزندخواندگی لازم و ضروری است. این شرایط عبارتند از:

• تابعیت جمهوری اسلامی ایران: تنها شهروندان ایرانی واجد شرایط پذیرش سرپرستی فرزند از بهزیستی هستند.

• اعتقاد به یکی از ادیان رسمی کشور: متقاضیان باید به یکی از ادیان شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (اسلام، مسیحیت، کلیمی یا زرتشتی) معتقد باشند.

• صلاحیت های اخلاقی و سوابق قانونی: برخورداری از صلاحیت اخلاقی لازم، عدم سوء پیشینه کیفری موثر و عدم ارتکاب جرائم موجب حد یا قصاص و تعزیر از جمله مواردی است که به دقت بررسی می شود. این امر بهزیستی را مطمئن می سازد که کودک در محیطی سالم و به دور از هرگونه آسیب بزرگ خواهد شد.

• سلامت جسمی و روانی متقاضیان: متقاضیان نباید به بیماری های واگیردار یا صعب العلاج که توانایی نگهداری از کودک را مختل می کند، مبتلا باشند. همچنین، عدم اعتیاد به مواد مخدر، روان گردان و الکل و برخورداری از سلامت روانی کامل از دیگر الزامات است. این موارد از طریق گواهی پزشک و ارزیابی های روانشناختی تایید می شود.

• تمکن مالی و آینده نگری اقتصادی برای کودک: خانواده متقاضی باید توانایی تامین هزینه های زندگی، تحصیل و نیازهای درمانی کودک را داشته باشد. این به معنای برخورداری از ثروت فراوان نیست، بلکه داشتن درآمدی ثابت و کافی برای تضمین یک زندگی آبرومندانه برای کودک مد نظر است. این توانایی مالی با ارائه مدارک مربوط به اشتغال، فیش حقوقی یا پروانه کسب احراز می گردد.

• تعهد به بیمه پایه و تکمیلی کودک: متقاضیان باید علاوه بر داشتن بیمه پایه اجتماعی برای خود، تعهد دهند که کودک را نیز تحت پوشش بیمه پایه و در صورت امکان، بیمه تکمیلی قرار دهند تا نگرانی های مربوط به درمان و سلامت او برطرف شود.

• تضمین آینده مالی کودک: تملیک اموال: بر اساس ماده ۱۴ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست، دادگاه می تواند متقاضی را مکلف کند بخشی از اموال یا حقوق خود را به نفع کودک یا نوجوان تحت سرپرستی تملیک کند. این شرط به دلیل عدم شمول ارث به فرزندخوانده پیش بینی شده و هدف آن تضمین آینده مالی کودک است. در مواردی که تملیک فوری ممکن یا به مصلحت نباشد، تعهد کتبی به تملیک در آینده نیز پذیرفته می شود. این تصمیم بر عهده قاضی است و با در نظر گرفتن مصالح کودک و شرایط خانواده اتخاذ می شود.

• شرایط سنی متقاضیان: حداقل سن ۳۰ سال برای یکی از متقاضیان (در زوجین) یا زن مجرد از دیگر شرایط عمومی است.

اولویت بندی متقاضیان و شرایط اختصاصی هر گروه

سازمان بهزیستی برای واگذاری کودکان، اولویت بندی خاصی را مد نظر قرار می دهد تا کودکان به بهترین نحو ممکن در خانواده ها جای گیرند. این اولویت بندی و شرایط اختصاصی هر گروه به شرح زیر است:

زوجین فاقد فرزند: اولویت نخست

بیشترین سهم متقاضیان فرزندخواندگی را زوجین فاقد فرزند تشکیل می دهند که در اولویت اول قرار دارند. شرایط اختصاصی این گروه عبارتند از:

• گذشت حداقل ۵ سال از تاریخ ازدواج و عدم فرزندآوری. در این صورت، ارائه گواهی پزشکی قانونی مبنی بر عدم امکان بچه دار شدن برای تسریع فرآیند مفید خواهد بود.
• داشتن عقد دائم و ارائه سند ازدواج.

زنان و دختران بدون شوهر (مجرد): فرصتی برای سرپرستی فرزند دختر

با تصویب قوانین جدید، زنان مجرد نیز در صورتی که دارای شرایط لازم باشند، می توانند سرپرستی فرزند را بپذیرند. شرایط اختصاصی این گروه:

• حداقل سن ۳۰ سال.
• صرفاً مجاز به پذیرش سرپرستی فرزند دختر هستند، مگر در موارد خاص خویشاوندی (مانند خواهرزاده، برادرزاده، نوه) که می توانند سرپرستی فرزند پسر را نیز بپذیرند.
• داشتن مسکن مستقل (ملکی یا استیجاری) و شرایط رفاهی مطلوب.

معاون امور اجتماعی بهزیستی استان تهران در خصوص زنان و دختران بدون شوهر متقاضی سرپرستی فرزند تاکید کرد که برای این گروه از بزرگواران، فرزندان دختر زیر ۱۶ سال معرفی می شوند و نظارت سازمان تا ۱۸ سالگی ادامه خواهد داشت. ایشان همچنین افزودند که برخی خانم ها حتی چند ماه پیش از ۱۶ سالگی فرزند، برای سرپرستی اقدام کرده اند تا آینده دختران تأمین شود.

زوجین دارای فرزند: ملاحظات و محدودیت ها

این گروه از متقاضیان در اولویت های بعدی قرار می گیرند و شرایط خاصی برای آن ها در نظر گرفته شده است:

• داشتن عقد دائم.
• رعایت تناسب سنی بین کودک خوانده و فرزندان بیولوژیکی (زیستی) خانواده. به عنوان مثال، نباید اختلاف سنی زیادی بین فرزندخوانده و فرزندان دیگر خانواده وجود داشته باشد که منجر به مشکلات تربیتی یا عاطفی شود.
• محدودیت تعداد فرزندخوانده: معمولاً در صورت داشتن سه فرزند بیولوژیکی، پذیرش فقط یک فرزندخوانده امکان پذیر است، مگر اینکه کودکان مورد درخواست خواهر و برادر باشند.

موارد منجر به عدم تایید درخواست فرزندخواندگی

در برخی موارد، درخواست متقاضیان فرزندخواندگی ممکن است رد شود. این موارد شامل عدم تایید در جلسات مشاوره روانشناسی، عدم احراز صلاحیت های مالی، اخلاقی و جسمی، سابقه اعتیاد، سوء پیشینه کیفری موثر و یا هر عاملی است که سازمان بهزیستی و مراجع قضایی تشخیص دهند با مصلحت کودک در تعارض است. بهزیستی در تایید صلاحیت خانواده ها هیچ گونه تساهلی به خرج نمی دهد، چرا که این کودکان امانت هایی هستند که باید به بهترین خانواده سپرده شوند.

مراحل گام به گام فرآیند پذیرش فرزند از بهزیستی (از درخواست تا حکم قطعی)

فرآیند پذیرش سرپرستی فرزند از سازمان بهزیستی، مسیری مرحله به مرحله است که با هدف اصلی تامین آینده ای امن و شایسته برای کودکان نیازمند طراحی شده است. متقاضیان در این مسیر، با طی کردن دقیق این مراحل و همکاری با کارشناسان مربوطه، می توانند به آرزوی خود برای داشتن فرزند و تکمیل خانواده دست یابند.

گام اول: ثبت نام در سامانه ملی فرزندخواندگی

نقطه آغازین فرآیند فرزندخواندگی، ثبت نام آنلاین در «سامانه ملی فرزندخواندگی» به آدرس adoption.behzisti.net است. متقاضیان باید به این سامانه مراجعه کرده و با انتخاب نوع خانواده (زوجین فاقد فرزند، زنان مجرد یا زوجین دارای فرزند) و وارد کردن اطلاعات هویتی و اقامتی خود، مراحل اولیه ثبت نام را تکمیل کنند. پس از اتمام ثبت نام، یک کد پیگیری به متقاضی اختصاص داده می شود که برای مراجعات و پیگیری های بعدی حائز اهمیت است. دقت در ورود اطلاعات و آماده سازی مدارک در این مرحله، روند کار را تسریع می بخشد.

گام دوم: آماده سازی و بارگذاری مدارک لازم

پس از ثبت نام اولیه، لازم است متقاضیان مدارک مورد نیاز را آماده کرده و در سامانه بارگذاری کنند. این مدارک شامل موارد زیر است:

• تصویر کلیه صفحات شناسنامه متقاضیان
• تصویر کارت ملی متقاضیان
• تصویر کارت پایان خدمت یا معافیت از خدمت (برای آقایان)
• تصویر سند ازدواج زوجین متقاضی
• تصویر آخرین مدرک تحصیلی متقاضیان
• تصویر سند مالکیت یا مبایعه نامه منزل یا اجاره نامه (برای احراز وضعیت سکونت)
• اصل یا تصویر گواهی اشتغال به کار یا تعیین میزان تقریبی درآمد (مانند حکم کارگزینی، فیش حقوقی، پروانه کسب)
• تصویر مدارک بیمه پایه اجتماعی
• اصل گواهی پزشک متخصص زنان و زایمان مبنی بر عدم امکان بچه دار شدن (برای زوجین فاقد فرزندی که ۵ سال از ازدواجشان گذشته است)؛ این گواهی متعاقباً باید توسط پزشکی قانونی نیز تایید شود.

بسیار مهم است که تصاویر مدارک ارسالی با کیفیت بالا و خوانا باشند. پس از اعلام بهزیستی، برخی از این مدارک باید در دفاتر اسناد رسمی برابر اصل شوند.

گام سوم: مصاحبه های مددکاری و بازدید از منزل

پس از بررسی اولیه مدارک و تایید صلاحیت ابتدایی، متقاضیان برای مصاحبه حضوری به سازمان بهزیستی دعوت می شوند. در این جلسات، مددکاران اجتماعی به بررسی عمیق تر ابعاد مختلف زندگی خانواده، از جمله شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، اخلاقی و مذهبی می پردازند. بخش مهمی از این مرحله، بازدید از منزل متقاضیان است. این بازدید به کارشناسان کمک می کند تا از نزدیک با محیط زندگی آینده کودک آشنا شوند و از فراهم بودن شرایط رفاهی و امنیتی اطمینان حاصل کنند.

گام چهارم: ارزیابی های روانشناختی و تکمیل استعلامات

برای اطمینان از آمادگی روانی خانواده برای پذیرش سرپرستی کودک، متقاضیان به روانشناس معتمد سازمان بهزیستی معرفی می شوند. ارزیابی های روانشناختی به شناخت توانایی های عاطفی، تربیتی و تاب آوری خانواده در مواجهه با چالش های احتمالی کمک می کند. همچنین، در این مرحله گواهی عدم اعتیاد و عدم سوء پیشینه کیفری از مراجع ذی صلاح اخذ می شود تا تمامی جوانب قانونی و امنیتی رعایت گردد. این مرحله ضامن سلامت روحی و جسمی کودک در محیط جدید است.

گام پنجم: معرفی کودک واجد شرایط و دیدارهای اولیه

در صورتی که تمامی مراحل قبل با موفقیت طی شود، سازمان بهزیستی کودکی را که واجد شرایط واگذاری است، به متقاضیان معرفی می کند. این انتخاب با در نظر گرفتن عواملی چون سن، جنسیت، وضعیت سلامت کودک و خواسته های معقول متقاضیان صورت می گیرد. دیدارهای اولیه بین کودک و خانواده از اهمیت بسیاری برخوردار است. این جلسات به منظور ایجاد تعامل و آشنایی متقابل برگزار می شود تا پذیرش عاطفی و روانی از سوی هر دو طرف مورد ارزیابی قرار گیرد. در برخی موارد، اگر تعامل مناسبی ایجاد نشود، امکان پیشنهاد تا سه کودک دیگر نیز وجود دارد.

گام ششم: صدور حکم سرپرستی موقت و دائم

پس از تایید نهایی و پذیرش متقابل، دادگاه حکم سرپرستی موقت را برای یک دوره شش ماهه صادر می کند. در این دوره آزمایشی، مددکاران سازمان بهزیستی به طور منظم بر وضعیت کودک و خانواده نظارت دارند و گزارش های لازم را تهیه می کنند. هدف این دوره، اطمینان از انطباق کودک با محیط جدید و آمادگی کامل خانواده برای پذیرش مسئولیت های بلندمدت است. پس از اتمام موفقیت آمیز دوره آزمایشی و تایید کارشناسان، حکم سرپرستی موقت به حکم سرپرستی دائم تبدیل می شود و کودک به طور کامل جزئی از خانواده جدید خود خواهد شد.

چالش ها و نکات کلیدی در مسیر فرزندخواندگی

فرآیند پذیرش فرزندخوانده، با وجود تمام جنبه های مثبت و انسانی اش، می تواند با چالش ها و دغدغه هایی برای متقاضیان همراه باشد. آشنایی با این نکات کلیدی و پاسخ به سوالات رایج، می تواند به شفافیت بیشتر این مسیر کمک کند و از سردرگمی متقاضیان بکاهد.

دلایل طولانی شدن فرآیند فرزندخواندگی

بسیاری از متقاضیان از طولانی شدن فرآیند فرزندخواندگی گلایه دارند، در حالی که کودکان زیادی در مراکز بهزیستی حضور دارند. دلایل متعددی برای این موضوع وجود دارد:

• بهزیستی متولی «تامین» کودک برای فرزندپذیران نیست، بلکه وظیفه دارد کودکانی که از طریق مراجع قضایی «واجد شرایط واگذاری» تشخیص داده شده اند را به خانواده های صالح بسپارد. این فرآیند قضایی زمان بر است.
• احراز صلاحیت کامل خانواده فرزندپذیر (شامل ابعاد مالی، اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی) نیازمند بررسی های دقیق و زمان بر است تا مصلحت کودک به بهترین شکل تامین شود.
• بخش عمده ای از متقاضیان، تمایل به پذیرش نوزاد دختر سالم دارند، در حالی که تعداد کودکان واجد شرایط واگذاری (به ویژه نوزاد دختر) بسیار کمتر از تقاضا است و این عدم توازن باعث ایجاد صف های طولانی انتظار می شود.

مدت زمان تقریبی برای پذیرش فرزند

مدت زمان استاندارد برای فرآیند فرزندخواندگی می تواند بسیار متفاوت باشد. در شرایط ایده آل و در صورتی که متقاضیان مایل به پذیرش کودکان با سن بالاتر (به ویژه پسر) یا کودکانی با نیازهای خاص (مانند معلولیت یا بیماری خاص) باشند، این فرآیند ممکن است در کمتر از شش ماه به نتیجه برسد. اما همانطور که ذکر شد، به دلیل تقاضای بالای نوزاد دختر، صف انتظار برای این گروه از کودکان می تواند طولانی تر باشد و مدت زمان بیشتری را به خود اختصاص دهد.

دغدغه پارتی بازی و شفافیت در بهزیستی

برخی از متقاضیان نگران نفوذ عوامل غیررسمی در فرآیند فرزندخواندگی هستند. سازمان بهزیستی تاکید دارد که با راه اندازی «سامانه ملی فرزندخواندگی»، شفافیت روند فرزندخواندگی در تمامی استان ها افزایش یافته و امکان رصد و ارزیابی فراهم شده است. همچنین، تفاوت در زمان بندی فرآیندها اغلب ناشی از تفاوت در شرایط هر پرونده و انتخاب نوع کودک توسط متقاضی است؛ مثلاً خانواده ای که پذیرای سرپرستی یک پسر شش ساله یا کودکی با نیازهای خاص باشد، ممکن است زودتر به نتیجه برسد تا خانواده ای که چهار سال منتظر یک نوزاد دختر است. در صورت وجود هرگونه اعتراض یا احساس اجحاف، متقاضیان می توانند از طریق بخش پرسش و پاسخ سامانه فرزندخواندگی یا «سامانه دیدبان سازمان بهزیستی» با شماره ۱۴۸۲، موارد خود را مطرح کنند.

مسئله محرمیت فرزندخوانده: راهکارهای شرعی

یکی از دغدغه های مهم برای خانواده های متقاضی، به ویژه در مورد فرزند دختر، مسئله محرمیت فرزندخوانده است. از آنجا که فرزندخواندگی رابطه سببی یا نسبی ایجاد نمی کند، محرمیت نیز به طور خودکار حاصل نمی شود. خانواده ها می توانند برای این موضوع از راهکارهای شرعی رایج مانند «رضاع» (شیردهی) در صورت امکان و یا «ازدواج» با یکی از محارم (مانند پدرخوانده با مادر فرزندخوانده که منجر به محرمیت با فرزند دختر او می شود) استفاده کنند. در این خصوص، مشورت با مراجع تقلید و کارشناسان دینی توصیه می شود تا بهترین و مناسب ترین راهکار شرعی برای خانواده انتخاب شود.

نحوه و زمان اطلاع رسانی حقیقت فرزندخواندگی به کودک

مسئله اطلاع رسانی به کودک در مورد فرزندخواندگی، از اهمیت حیاتی برخوردار است. پنهان کردن این حقیقت نه تنها از نظر روانی به کودک آسیب می رساند، بلکه می تواند در آینده منجر به بحران های هویتی و عاطفی جدی شود. کارشناسان و مشاوران بهزیستی توصیه می کنند که این موضوع باید در سنین مناسب و با کمک مشاوران متخصص و به روشی تدریجی و محبت آمیز به کودک گفته شود. معمولاً بازه سنی ۵ تا ۷ سالگی یا متناسب با وضعیت روانی کودک، زمان مناسبی برای شروع این گفت وگوها است. همراهی خانواده با مشاوران بهزیستی در این زمینه، ضامن سلامت روحی کودک خواهد بود.

نقش خانواده و جامعه در حمایت از والدین فرزندپذیر

والدین فرزندپذیر در مسیر خود نیازمند حمایت و درک اطرافیان و جامعه هستند. آگاهی بخشی و فرهنگ سازی نقش مهمی در این زمینه ایفا می کند. اطرافیان باید از کنجکاوی های بی مورد، پرسش های شخصی و نگاه ترحم آمیز خودداری کنند و با والدین فرزندپذیر و کودک با احترام و همدلی برخورد نمایند. حضور خانواده و دوستان در جریان فرآیند فرزندخواندگی از همان ابتدا، می تواند به افزایش حمایت اجتماعی و کاهش فشارهای روانی بر خانواده کمک کند. خوشبختانه، فرهنگ پذیرش فرزندخوانده در جامعه ما رو به بهبود است و کمتر شاهد نگاه های منفی یا کنجکاوانه هستیم.

آمارهای فرزندخواندگی و تشویق به پذیرش کودکان با نیازهای خاص

آمارهای موجود نشان می دهد که در سال های اخیر، تقاضا برای پذیرش فرزندخوانده، به ویژه نوزادان دختر، بسیار بالا است. در حالی که تعداد کودکان پسر یا کودکان با سنین بالاتر و همچنین کودکانی که نیاز به پیگیری درمان یا دارای معلولیت هستند، در مراکز بهزیستی چشم انتظار خانواده های پرمهر می باشند. سازمان بهزیستی از خانواده ها دعوت می کند تا با دید بازتری به پذیرش این کودکان نیز فکر کنند. بسیاری از خانواده ها با پذیرش کودکانی که نیازهای خاصی دارند، نه تنها به آنها زندگی دوباره می بخشند، بلکه تجربه ای عمیق از عشق و ایثار را نیز از سر می گذرانند. این اقدام نشان دهنده فرهنگ غنی و نوع دوستی مردم ایران است.

چگونگی گزارش کودکان در معرض خطر و اورژانس اجتماعی

همگان وظیفه دارند در صورت مشاهده کودکان رها شده، گمشده، یا کودکانی که در معرض خطر بدسرپرستی یا بی سرپرستی قرار دارند، این موضوع را به مراجع ذی صلاح گزارش دهند. شماره ۱۲۳ «اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی» یک پل ارتباطی مهم برای گزارش این موارد است. همچنین، می توان با مراجع قضایی نیز تماس گرفت تا کودک تحت حمایت قرار گیرد و پس از طی مراحل قانونی و تشخیص بی سرپرستی یا بدسرپرستی، امکان واگذاری او به خانواده های حائز شرایط فراهم شود.

هزینه های مربوط به فرآیند فرزندخواندگی

ثبت نام اولیه در سامانه فرزندخواندگی بهزیستی رایگان است و نیازی به پرداخت هیچ هزینه ای برای درخواست اولیه نیست. با این حال، متقاضیان باید به هزینه های جانبی مانند هزینه های مربوط به بیمه کودک، هزینه های زندگی و تحصیل او، و در صورت لزوم، تملیک بخشی از اموال به نفع کودک توجه داشته باشند. این هزینه ها برای تضمین آینده و رفاه کودک الزامی است.

حمایت ها و نظارت های بهزیستی پس از سرپرستی دائم

فرآیند حمایت سازمان بهزیستی با صدور حکم سرپرستی دائم به پایان نمی رسد. کارشناسان بهزیستی در طول سالیان متمادی (تا رسیدن کودک به سن ۱۸ سالگی) به صورت دوره ای بر وضعیت کودک و خانواده نظارت دارند. این نظارت ها به منظور اطمینان از سلامت و رشد مناسب کودک و ارائه خدمات مشاوره ای و حمایتی لازم به خانواده در صورت نیاز صورت می گیرد. بهزیستی همواره در کنار خانواده های فرزندپذیر است تا آنان را در این مسیر ارزشمند یاری رساند.

نتیجه گیری

پذیرش سرپرستی فرزند از سازمان بهزیستی، اقدامی انسانی و مسئولانه است که می تواند زندگی یک کودک را متحول سازد و گرمای بی بدیلی به یک خانواده ببخشد. این مسیر، با وجود مراحل قانونی و بوروکراتیک، سرشار از امید و انتظار است و نیازمند آگاهی، صبر و همدلی از سوی تمامی متقاضیان و جامعه است.

متقاضیانی که تصمیم به این کار بزرگ را دارند، با مطالعه دقیق شرایط، آماده سازی مدارک و طی کردن گام به گام مراحل، می توانند به تحقق آرزوی خود دست یابند. سازمان بهزیستی کشور نیز با ارائه خدمات حمایتی و نظارتی، همواره در تلاش است تا بهترین مصلحت را برای کودکان بی سرپرست و بدسرپرست فراهم آورد و پل ارتباطی امنی بین این کودکان و خانواده های پرمهر باشد. این راهنما، تلاشی بود برای روشن تر کردن این مسیر و تشویق به تصمیم آگاهانه و مسئولانه در این اقدام والا.

برای کسب اطلاعات بیشتر و آغاز فرآیند، می توان به سامانه ملی فرزندخواندگی بهزیستی مراجعه کرد.