روند توسعه و احیای ظرفیت‌های استان‌های کشور / یزد؛ دومین شهر تاریخی جهان
استان یزد و مشخصا «شهر یزد» به عنوان «اولین شهر خشتی جهان» و «دومین شهر تاریخی جهان» با حضور در رویدادهای بین‌المللی در زمینه گردشگری، به دستاوردهای موفقی دست یافته است، همچنین به عنوان نخستین استان از لحاظ امنیت سرمایه‌گذاری، به بستر مهمی برای ارتقاء تولیدات صنعتی و کشاورزی مرتبط با بوم این استان تبدیل شده است که پیشرفت حداکثری آن با توجه به «سند تحولی یزد نوین» در آینده‌ای نزدیک پیش‌بینی می‌شود.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(پارازیت)، با وجود محدودیت‌های طبیعی و اقلیمی ناشی از مجاورت کویر، مردمان عالِم و سخت‌کوش یزدی با همراهی برنامه‌ریزان و مسئولان استانی، موفق شده‌اند با غلبه بر تمامی مسائل و مشکلات، نام نیکی از خود در تمامی عرصه‌ها بر جای گذاشته و سهم قابل‌توجهی از تولید ملی را به خود اختصاص دهند.
یزد، دومین شهر تاریخی جهان
استان یزد، هشتمین استان پهناور کشور است و «شهر یزد» به عنوان «اولین شهر خشتی جهان» و «دومین شهر تاریخی جهان»، رتبه‌ی دوم در ذخیره معدنی کشور و رتبه‌ی نخست در شاخص ملی امنیت سرمایه‌گذاری را به خود اختصاص داده است. استان یزد در ردیف پنج استان توسعه‌یافته‌ی صنعتی کشور و چند استان برتر از منظر شاخص توسعه‌ی انسانی قرار دارد؛ اما با وجود همه تلاش‌ها و سختی‌ها، این استان با مسائل و چالش‌هایی روبه‌رو است که می‌توان از جمله‌ی آن‌ها به چالش‌های آب، حاشیه‌نشینی، محیط زیست، مهاجرت و بیکاری اشاره کرد.
استان یزد با وسعتی حدود ۷۴,۷۸۱ کیلومترمربع، معادل ۴.۶ درصد از وسعت کل کشور را فراگرفته است و در حال حاضر در بین ۳۱ استان کشور، هشتمین استان پهناور کشور محسوب می‌شود. جمعیت استان در سال ۱۳۹۸ حدود ۱,۲۳۲,۷۷۳ نفر بوده که معادل ۱.۴ درصد از جمعیت کشور را به خور اختصاص داده است. ۸۶ درصد از جمعیت استان در نقاط شهری و ۱۴ درصد در نقاط روستایی ساکن بوده‌اند. بر اساس آخرین تقسیمات سیاسی و اداری کشور، استان یزد متشکل از ۱۰ شهرستان، ۲۱ بخش، ۴۵ دهستان، ۲,۹۴۵ پارچه آبادی (۹۳۶ آبادی دارای سکنه و ۱,۹۸۲ آبادی خالی از سکنه) و ۲۳ کانون شهری است.
ظرفیت‌های اقتصادی استان یزد
برخی از مهمترین ظرفیت‌های اقتصادی استان یزد، عبارتند از:
دومین شهر تاریخی جهان و ظرفیت‌های صنعت توریسم: یزد، دومین شهر تاریخی جهان، به‌عنوان یکی از وسیع‌ترین بافت خشتی و بکر دنیا و اولین شهر تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی ثبت شده است. این استان بیشترین ماندگاری توریست‌ها و بیشترین هزینه‌کرد توسط آن‌ها و نیز بیشترین رشد میزان گردشگری خارجی را به خود اختصاص داده است.
قطب معدنی کشور: استان یزد از حیث تنوع و ذخیره مواد معدنی، با داشتن رتبه‌ی دوم معدنی کشور، موقعیت ممتازی برای سرمایه‌گذاری در بخش معدن را دارد. این استان با دارا بودن ۶ معدن بزرگ ملی و اشتغال مستقیم ۱۲,۰۰۰ نفر در معادن، ۶۲ میلیون تن تولید سالانه معادن را به خود اختصاص داده است.
استان توسعه‌یافته صنعتی کشور: استان یزد با بیش از ۲,۹۷۹ واحد صنعتی که ۶۸ درصد آن فعال هستند و با میزان اشتغال مستقیم ۹۹ هزار نفر، در ردیف پنجم استان‌های توسعه‌یافته‌ی صنعتی کشور قرار دارد. بیشترین دسته‌بندی در صنایع فولاد، نساجی، کاشی و سرامیک، شیمیایی و محصولات اقتصاد دیجیتال است.
شهر اقتصاد دانش‌بنیان: در حال حاضر ۱۰۰ شرکت دانش‌بنیان و ۳۵۰ شرکت فناور مستقر در پارک علم و فناوری و مراکز وابسته در استان با اشتغال بالغ بر ۲,۲۴۰ نفر فعالیت می‌کنند. این استان در شاخص توسعه‌ی ارتباطات و فناوری اطلاعات، رتبه‌ی سوم و در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان رتبه‌ی چهارم کشوری را کسب کرده است.
پیشرو در شاخص توسعه انسانی(HDI): طبق بررسی‌ها، استان یزد همواره در ردیف چند استان برتر از منظر شاخص توسعه‌ی انسانی قرار دارد. طبق آمارها این استان در شاخص تعدیل‌شده‌ی آموزش در جایگاه پنجم کشوری قرار دارد و شاخص توسعه‌ی انسانی این استان در سال ۱۳۹۰ برابر با ۰.۷۶۶ (جایگاه سوم کشوری) بود.
پیشرو در ایجاد درآمد سرانه و ارزش افزوده: بررسی وضعیت تولید ناخالص داخلی نشان می‌دهد که، استان یزد سهم ۱.۸۵ درصد از GDP کل کشور (با نفت) و ۲.۳ درصد (بدون نفت) را داراست و بیش‌از سهم جمعیتی خود، در تولید ناخالص داخلی کشور سهم دارد. به لحاظ ایجاد ارزش افزوده و درآمد سرانه، یزد همواره در ردیف پنج استان اول کشور قرار داشته است.
احیای ۷۲ واحد صنعتی استان یزد در دولت سیزدهم
استان یزد با بیش‌از یک میلیون و دویست هزار نفر جمعیت، بیش‌از سه هزار واحد صنعتی دارد که حدود ۱۰۰ هزار نفر در این واحدها به فعالیت اقتصادی مشغول هستند. دولت سیزدهم در حوزه صنعت و معدن اقدامات موثری را در پیش گرفت، به‌طوری که برخی از واحدهای بزرگ که سال‌ها گرد رکود و تعطیلی بر آن‌ها نشسته بود، به چرخه تولید بازگشتند.
رئیس‌جمهور شهید و برخی اعضای هیات دولت در جریان دوازدهمین سفر استانی در ۲۶ آذر ۱۴۰۰ به یزد سفر کردند و این سفر فرصت ریل‌گذاری تازه را برای شتاب‌بخشی به توسعه و رفع چالش‌های استان یزد فراهم آورد. یکی اقدامات بی‌سابقه در طول تاریخ استان برای نخستین‌بار جذب یک‌هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از محل اعتبارات سفر بود. این کمک بیش‌از ۲ برابر کل بودجه‌ی سالانه حدود ۷۰۰ میلیارد تومانی عمرانی استان یزد بود که جذب چنین اعتباری در مدت چندماه بعد از سفر بی‌سابقه بود.
در همین راستا، فعالیت مجدد یک شرکت تولید مواد غذایی با ۷۵ نوع محصول مطابق استانداردهای جهانی در یزد پس از سه سال تعطیلی، یک نمونه از واحدهای تولیدی راکد در بخش صنعت بود که در سال ۱۴۰۱ به همت سرمایه‌گذار و حمایت مسئولان، در استان فعال شد. همچنین با اهتمام دولت سیزدهم در راستای گره‌گشایی از مشکلات بخش اقتصادی و رونق تولید، یک واحد تولیدی سنگ در شهرستان میبد بعد از پنج‌سال تعطیلی در تیر سال ۱۴۰۱ به چرخه تولید بازگشت، این کارخانه از سال ۱۳۹۵ به دلیل مشکلات مالی و تملک بانک تعطیل شده بود.
«محمد دهقان» مدیرعامل سابق شرکت شهرک‌های صنعتی استان یزد دی ۱۴۰۱ اظهار کرد: «با عارضه‌یابی و اجرای طرح‌های بهبود و همکاری خوبی که با بخش خصوصی در این زمینه شد، از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا دی ۱۴۰۱، تعداد ۷۲ واحد صنعتی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان یزد دوباره به چرخه تولید بازگشتند.»
سند تحولی «یزد نوین» در راستای تحقق شعار سال
«مهران فاطمی» استاندار سابق یزد شهریور امسال(۱۴۰۳) و به مناسبت هفته دولت، تدوین سند تحولی یزد نوین را مطابق با شعار سال دانست و اظهار کرد: «در این سند بر توسعه‌ی همه‌جانبه‌ی استان در راستای ارتقاء سرمایه‌های انسانی و اقتصادی تاکید شده است، به نحوی که با توجه به ویژگی انعطاف‌پذیری آن، این سند، برنامه‌های استان ظرف ۵۰ سال آینده را نیز پشتیبانی خواهد کرد.»
وی در مسیر تحقق این سند، به دستاوردهای اجرایی آن اشاره کرد و افزود: «اجرای خط پدافندی، ایجاد ۱۷۰ هزار مترمکعب مخازن آب، اجرای فاز دوم خط انتقال آب دریا به استان با ظرفیت ۲۰ میلیون مترمکعب، آب‌رسانی به ۵۸ روستا در راستای تامین آب شرب مردم و رفع چالش‌های آبی استان، از مهمترین طرح‌ها بود. همچنین انجام مراحل قانونی ۴ هزار هکتار زمین و آماده‌سازی و آغاز عملیات اجرایی نهضت ملی مسکن به‌صورت ویلایی و همزمان کارسازی ۱۰ هزار قطعه زمین برای “قانون جوانی جمعیت” از جمله این اقدامات بودند.»
استاندار سابق یزد در ادامه با بیان این‌که سطح رفاه در استان یزد از بسیاری از نقاط کشور بالاتر است، یادآور شد: «در پرتو برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده در ماه مرداد(۱۴۰۳)، پایین‌ترین نرخ تورم ماهانه متعلق به استان یزد بود و از سوی دیگر جزو استان‌های با رشد اقتصادی بالا در کشور بودیم. علاوه‌برآن همزمان با کاهش نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان و زنان و مردان، آسیب‌های اجتماعی نیز در استان یزد مدیریت شد.»
فاطمی همچنین از برنامه‌ریزی استان جهت تولید ۲۰۰۰ مگاوات برق خورشیدی خبر داد و گفت: «تاکنون(شهریور ۱۴۰۳) به میزان ۱۰۷ مگاوات برق خورشیدی تولید شده و تا پایان سال‌جاری ۱۵۰ مگاوات و تا سال آینده ۵۰۰ مگاوات دیگر تولید خواهد شد. همچنین طرح توسعه یا احداث ۹ بیمارستان، آغاز و عملیات اجرایی بیمارستان‌های بحران، مهریز و اشکذر به پایان رسیده و بیمارستان‌های دیگر با پیشرفت ۹۰ درصدی در حال اجراست.»
وی با اشاره به پیگیری پروژه‌های حوزه‌ی راه در استان یزد، بیان کرد: «از مهمترین پروژه‌های این حوزه، می‌توان به راه‌آهن اقلید – یزد، جاده‌ی یزد – طبس، اردکان – چوپانان، بهاباد – نایبند – دربند، ورودی‌های تفت و ابرکوه، مسیر هرات – هرابرجان و آزادراه نطنز – یزد – سیرجان اشاره کرد. در مجموع امیدواریم طبق اسناد بالادستی و راهبردی، خط خدمت‌رسانی به مردم بیش‌از گذشته در اقصی نقاط کشور تداوم یافته و شاهد افزایش رضایت‌مندی مردم باشیم.»
توسعه‌ی گردشگری استان با پیوستن روستاهای یزد به دهکده‌ی جهانی
بر اساس مطالعات اولیه‌ی صورت‌گرفته در دفتر مطالعات، آموزش و برنامه‌ریزی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، تعدادی از روستاهای هدف گردشگری استان یزد همراه با دیگر روستاهای هدف گردشگری کشور، هر ساله بر اساس ۹ شاخص مدنظر (منابع فرهنگی و طبیعی، ترویج و حفاظت از منابع فرهنگی، پایداری اقتصادی، اجتماعی، پایداری محیطی، ظرفیت گردشگری و توسعه‌ی یکپارچگی زنجیره‌ی ارزش، حاکمیت و اولویت‌بندی گردشگری، زیرساخت و اتصال، بهداشت و ایمنی) انتخاب شده و سپس مورد ارزیابی اولیه کارشناسان قرار می‌گیرند.
با توجه به این‌که در سال ۲۰۲۴ میلادی، روستای منتخب ملی “فهرج” توانست مراحل نهایی پیوستن به دهکده‌های جهانی را طی کند، بنا بر نظر کارشناسان وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برای سال ۲۰۲۵ گزینه‌های استان یزد افزایش‌یافته است. لذا علاوه‌بر فهرج، در آبان سال‌جاری(۱۴۰۳) روستاهای “مزرعه کلانتر” در شهرستان میبد، “اسلامیه” در شهرستان تفت و “ساغند” در شهرستان اردکان نیز مورد پایش اولیه قرار گرفته و بازدید میدانی توسط کارشناسان وزارت میراث فرهنگی به همراه مسئولان روستا صورت گرفت.
در این پایش از جاذبه‌های گردشگری روستا، پروژه‌های در حال ساخت، پروژه‌های گردشگری کشاورزی، تأسیسات اقامتی و پذیرایی، فعالیت زنان و جوانان روستا، برنامه‌های فرهنگی (مانند جشن انار و سایر جشن‌های فرهنگی) و صنایع‌دستی روستا بازدید به عمل آمد. مشارکت در رقابت روستاهای جهانی گردشگری، علاوه‌بر ایجاد برند در حوزه گردشگری روستایی، فرصت‌های تازه‌ای برای ورود گردشگران خارجی به روستا فراهم ساخته و نام روستا را در مسیر تورهای گردشگری دفاتر خدمات مسافرتی، قرار می‌دهد.
یزد، قطب کینوا در کشور
«حسن زارعیان» مدیر شرکت خدمات حمایتی کشاورزی استان یزد از آمادگی کامل این شرکت برای تامین کودهای کشاورزی موردنیاز و در اختیار گذاشتن دستگاه‌های بوجاری برای کشاورزان کینواکار استان یزد جهت توسعه‌ی این گیاه مقاوم در برابر کم‌آبی خبر داد و اظهار کرد: «با توجه به تقاضای روزافزون بازار برای محصولات ارگانیک و سالم، کینوا می‌تواند به عنوان یک محصول صادراتی نیز مطرح شود و ارزآوری قابل‌توجهی برای استان یزد و کشور به همراه داشته باشد.»
وی با اشاره به حمایت‌های شرکت خدمات حمایتی کشاورزی از کشاورزان کینواکار، بیان کرد: «این شرکت آمادگی کامل دارد با تامین کودهای کشاورزی موردنیاز و در اختیار گذاشتن دستگاه‌های بوجاری، کشاورزان را در توسعه‌ی کشت کینوا یاری کند. کشت کینوا در استان یزد علاوه‌بر تامین نیاز داخلی، می‌تواند به عنوان یک محصول صادراتی، ارزآوری قابل توجهی برای کشور داشته باشد.»
با توجه به مطالب فوق، استان یزد و مشخصا شهر یزد به عنوان اولین شهر خشتی جهان و دومین شهر تاریخی جهان، دارای ظرفیت‌های گردشگری و صنعتی فراوانی است که با سند تحولی جدید، می‌تواند در راستای تحقق شعار سال به ارتقاء تولید کشور کمک کند و شاخص‌های اقتصادی ملی را بهبود بخشد، البته میزان دستاوردهای اقتصادی مردم یزد به میزان مشارکت مردمی در پروژه‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های این استان وابسته است.
پایان خبر پارازیت
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "روند توسعه و احیای ظرفیت‌های استان‌های کشور / یزد؛ دومین شهر تاریخی جهان" هستید؟ با کلیک بر روی استان ها، به دنبال مطالب مرتبط با این موضوع هستید؟ با کلیک بر روی دسته بندی های مرتبط، محتواهای دیگری را کشف کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "روند توسعه و احیای ظرفیت‌های استان‌های کشور / یزد؛ دومین شهر تاریخی جهان"، کلیک کنید.